ممکن است تاکنون در اخبار و رسانه‌های مختلف اخباری مبنی بر شاخص بورس و افزایش و کاهش آن شنیده باشید. در این حالت اولین سوالی که به ذهن خطور می‌کند درباره مفهوم شاخص بورس و اهمیت کاهش و افزایش آن است. شاخص بورس معیاری برای اندازه‌گیری میزان بازدهی سهام شرکتهای بورسی است. بنابراین شناخت انواع شاخص‌های بازار بورس از اهمیت زیادی برای سهامداران برخوردار است. سهامداران با بررسی انواع شاخص‌های بورسی می‌توانند تحلیل بهتری از بازار سرمایه داشته باشند. با توجه به اهمیت این موضوع در این مطلب از مجله فرادرس به این موضوع می‌‌پردازیم که شاخص بورس چیست. برای این منظور در ابتدا شاخص بورس را تعریف می‌کنیم. سپس هر کدام از شاخص‌های موجود در بورس همانند شاخص کل، شاخص قیمت، شاخص بازده نقدی و غیره را به‌طور ساده شرح میدهیم.
شاخص بورس چیست؟
شاخص بورس وضعیت کلی بورس را به ما نشان می‌دهد و برای ارزیابی وضعیت بازار بورس در گذشته و حال می‌توان از انواع شاخص‌های بورس استفاده کرد. در حالت کلی شاخص بورس معیاری است که با کمک آن می‌توان داده‌های موجود در بازار مربوطه را ارزیابی کرد. برای اینکه درک بهتری از نحوه عملکرد شاخص بورس پیدا کنید در ادامه با مثالی مفهوم شاخص را شرح میدهیم.
مثالی برای درک مفهوم شاخص
مفهوم شاخص کاربردهای فراوانی دارد. برای مثال میانگین نمرات دانش‌آموزان یک مدرسه در درس ریاضی می‌تواند به‌عنوان یک شاخص درنظر گرفته شود. بنابراین زمانی که میانگین نمرات صد نفر از دانش‌آموزان مدرسه‌ای در درس ریاضی برابر با ۱۴ باشد، به این مفهوم است که برخی از دانش‌آموزان ممکن است نمراتی بیشتر یا کمتر از عدد ۱۴ کسب کنند. اما میانگین این نمرات عدد ۱۴ شده است.
حال اگر بعد از گذشت سه ماه، میانگین نمرات همین صد دانش‌آموز را در درس ریاضی محاسبه کنیم و میانگین نمرات عدد ۱۷ شود، می‌توانیم بگوییم شاخص نمرات این صد دانش‌آموز که در این مثال میانگین نمرات است، در مدت این سه ماه به‌اندازه سه واحد افزایش داشته است. در این مثال به این نکته توجه کنید که سه واحد افزایش در میانگین نمرات به این معنی است که ممکن است نمره برخی از دانش‌آموزان بیشتر از سه واحد و نمره برخی دیگر از دانش‌آموزان کمتر از سه واحد افزایش داشته باشد. یا ممکن است نمره برخی دیگر کاهش پیدا کرده باشد. اما به‌طور میانگین نمرات کل دانش‌آموزان سه واحد افزایش پیدا کرده است.
اهمیت شاخص بورس چیست؟
شاخص بورس به سرمایهگذاران و سهامداران کمک می‌کند تا نمایی کلی از وضعیت بازار داشته باشند و بتوانند با عددی که شاخص بورس به آن‌ها نشان می‌دهد وضعیت آن را نسبت به گذشته بررسی کنند. با توجه به اینکه متغیرهای گوناگونی در بازار بورس وجود دارد، شاخص بورس به سهامداران کمک می‌کند تا بتوانند تغییرات این متغیرهای بورسی را ارزیابی کنند.
تنوع زیادی که سهام‌های گوناگون در انواع بازارهای مالی بورس دارند، عملا امکان محاسبه تغییرات تک تک این سهام‌ها را برای اطلاع از وضعیت کلی بازار از سهامدار سلب می‌کند. بنابراین برای اطلاع از میزان تغییرات وضعیت بازار بورس سهامداران وضعیت انواع شاخص در آن را بررسی می‌کنند.
انواع شاخص بورس چیست؟
شاخص‌های بورسی دارای انواعی هستند که هرکدام از این شاخص‌ها وضعیت بورس را از دیدگاه متفاوتی بررسی می‌کند. هر کدام از انواع شاخص‌های بورسی کارکردی متفاوت با دیگر شاخص‌ها دارند و سرمایهگذاران برای اینکه بتوانند تحلیل بهتری از بازارهای مالی ارائه دهند می‌بایست با کارکردهای انواع شاخص بورس آشنا باشند.
بنابراین در ادامه این مطلب مهمترین شاخص‌های بورس را شرح میدهیم. برای مشاهده انواع شاخص‌های بورس می‌توانید به وب‌سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران «+» مراجعه کنید. در تصویر زیر نمایی از بخش مربوط به شاخص‌ها را در این وب‌سایت مشاهده می‌کنید.
انواع شاخص‌هایی که در این مطلب شرح میدهیم را در فهرست زیر مشاهده می‌کنید.
- شاخص کل
- شاخص قیمت
- شاخص بازده نقدی
- شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر
- شاخص ۳۰ شرکت بزرگ
- شاخص صنعت و شاخص مالی
- شاخص بازارهای اول و دوم
- شاخص آزاد شناور
- شاخص فرابورس
شاخص کل بورس چیست؟
شاخص کل بورس بیان‌گر بازدهی ناشی از افزایش قمیت سهام و نیز بازدهی ناشی از توزیع سود نقدی بین سهامداران است. شاخص کل بورس مهمترین شاخص بورس است که همواره در اخبار و گزارشات به‌عنوان شاخص بورس تهران مطرح می‌شود. به شاخص کل شاخص قیمت و بازده نقدی نیز می‌گویند. شاخص کل بیان‌گر سطح عمومی قیمت و بازدهی نقدی سهام‌های پذیرفته شده در بورس است. در واقع شاخص کل میزان سوددهی شرکتهای بورسی را نشان می‌دهد. تغییرات شاخص کل میانگین بازدهی سرمایهگذاران در بورس را بیان می‌کند. لازم به ذکر است که محاسبه شاخص کل بورس از سال ۱۳۶۹ و از عدد پایه ۱۰۰ واحد شروع شده است. برای اینکه درک بهتری از این موضوع به‌دست آوریم در ادامه میزان بازدهی سرمایهگذاران در بورس را شرح میدهیم.
بازدهی سرمایهگذاران در بورس چگونه حاصل می‌شود؟
بازدهی سرمایهگذاران در بورس از دو طریق حاصل می‌شود. سرمایهگذاران هم از افزایش قیمت سهام خریداری شده می توانند سود کنند و هم از سود نقدی سالیانه مربوط به سهام بهره‌مند می‌شوند. برای مثال فرض کنید فردی سهام شرکت الف را به قیمت ۱۰۰ تومان خریداری می‌کند. در صورتی که سهام شرکت الف در پایان سال به ۱۲۰ تومان برسد. در این صورت سهامدار مربوطه بابت این افزایش قیمت به ازای هر سهام خریداری شده در پایان سال ۲۰ تومان سود می‌کند.
در صورتی که شرکت به ازای هر سهم ۱۳ تومان سود نقدی در بین سهامداران توزیع کند، در مجموع ۳۳ تومان بابت افزایش قیمت سهم و دریافت سود سهام به سرمایه‌گذار سود می‌رسد. بنابراین با توجه به اینکه این سرمایه‌گذار در ابتدا صد تومان برای هر سهم سرمایه‌گذاری کرده است و در پایان سال سرمایه او با ۳۳ تومان افزایش به ۱۳۳ تومان رسیده است. بنابراین بازدهی این سرمایه‌گذار در پایان سال برابر با ۳۰ درصد است.
معنای افزایش شاخص کل بورس چیست؟
افزایش شاخص کل در بورس به معنای افزایش میانگین بازدهی سهام‌ها در بورس است. بنابراین زمانی که شاخص کل بورس افزایش پیدا می‌کند، میانگین سوددهی سهام شرکت‌ها افزایش پیدا کرده است. توجه به این نکته اهمیت دارد که افزایش شاخص کل بورس نشاندهنده افزایش سوددهی تمامی سهام‌ها نیست. بلکه ممکن است همان‌طور که در مثال میانگین نمرات ریاضی دانش‌آموزان عنوان شد، برخی از سهام‌ها سوددهی نداشته باشند. ولی با توجه به اینکه میانگین سوددهی سهام شرکت‌ها افزایش پیدا کرده است، بنابراین شاخص کل بورس افزایش می‌یابد.
معنای کاهش شاخص کل بورس چیست؟
کاهش شاخص کل بورس به معنای کاهش میانگین بازدهی سهام‌ها در بورس است. زمانی که شاخص کل بورس کاهش پیدا می‌کند، میانگین سوددهی سهام شرکت‌ها کاهش می‌یابد. در زمان کاهش شاخص کل بورس نیز باید به این نکته توجه کنیم که کاهش شاخص کل بورس نیز، دلیلی بر کاهش سوددهی تمامی سهام‌های بورسی نیست. بنابراین ممکن است برخی از سهام‌ها سوددهی مطلوبی را تجربه کنند اما با توجه به اینکه میانگین بازدهی سهام‌های بورسی کاهش پیدا کرده است، بنابراین شاخص کل بورس کاهش می‌یابد.
اهمیت توجه به ارزش ذاتی سهام
به ارزش واقعی سهام، ارزش ذاتی آن می‌گویند. در مواردی ممکن است با توجه به اخبار مثبت پیرامون سهم یا وجود روند مثبت در بازار، سهمی رشدهای مناسبی داشته باشد. در این حالت تحلیل‌گران بنیادی می‌توانند با تقریب مناسبی قیمت واقعی سهام مربوطه را به‌دست آورند. اگر این قیمت کمتر از قیمت بازار سهم باشد، در این صورت قیمت سهم دارای حباب است و این حباب با توجه به جو روانی مثبت در روند بازار حاصل شده است.
بنابراین ممکن است قیمت این سهم با توجه به داشتن حباب، در زمان افزایش شاخص بورس نیز روندی منفی را تجربه کند و به ارزش ذاتی خود برگردد. در حالتی برعکس نیز زمانی که ارزش ذاتی سهامی با توجه به ارزنده بودن آن بیشتر از ارزش بازاری آن است، در این حالت زمانی که شاخص کل بورس روندی منفی دارد نیز ممکن است این سهام ارزنده روندی مثبت داشته باشد و به قیمت ذاتی خود نزدیک شود. بنابراین برای تحلیل روند آتی یک سهم علاوه بر تحلیل شاخص کل نیاز است تا هر سهم را به‌طور جداگانه تحلیل کنیم و ارزش ذاتی سهام موردنظر را به‌دست آوریم.
شاخص قیمت بورس چیست؟
شاخص قیمت در بورس همان‌طور که از نام آن می‌توان متوجه شد، تنها تغییرات قیمت سهام شرکت‌ها را بیان می‌کند. بنابراین در حالتی که شاخص قیمت در بورس در پایان سال ده درصد افزایش پیدا کند، نشاندهنده این است که میانگین قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس به میزان ده درصد افزایش یافته است.
بنابراین با توجه به اینکه شاخص قیمت نشاندهنده میانگین قیمت سهام شرکت‌ها در بورس است، بنابراین افزایش شاخص قیمت لزوما به معنای افزایش قیمت تمامی سهام‌ها نیست و در حالت عکس نیز کاهش شاخص قیمت نیز لزوما نشاندهنده کاهش قیمت تمامی سهام‌های بورسی نیست.
برای مثال ممکن است با وجود افزایش قیمت سهام شرکتهای کوچک در بورس، شاخص قیمت به دلیل کاهش قیمت سهام چند شرکت بزرگ بورسی کاهش پیدا می‌کند. در حالت برعکس نیز این موضوع صادق است. بنابراین ممکن است به‌دلیل افزایش قیمت سهام چند شرکت بزرگ بورسی، شاخص قیمت بورس افزایش پیدا کند ولی سهام برخی از شرکتهای کوچک بورسی روندی کاهشی داشته باشد.
تفاوت شاخص قیمت با شاخص کل بورس
شاخص کل بورس همان‌طور که توضیح داده شد تغییرات قیمت سهم و سود نقدی سهام را برای ارزیابی میزان بازدهی بورس بررسی می‌کند، در صورتی که شاخص قیمت تنها بخشی از بازدهی بورس که مربوط به تغییرات قیمت سهم می‌شود را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
کاربرد شاخص قیمت در بورس چیست؟
ممکن است این سوال مطرح شود که با توجه به اینکه میزان بازدهی بورس را می‌توان از تغییرات شاخص کل بورس متوجه شد، شاخص قیمت چه کاربردی برای سرمایهگذاران دارد. در جواب این سوال باید به این نکته توجه کرد که برای بسیاری از سرمایهگذاران سطح عمومی قیمت‌ها در بورس که توسط شاخص قیمت اندازه‌گیری می‌شود، معیار مهمی در تصمیم‌گیری‌های آن‌ها محسوب می‌شود. برای روشن‌تر شدن این موضوع در ادامه ارتباط بین میزان تورم و سطح عمومی قیمت‌ها در بورس را شرح میدهیم.
بررسی میزان پتانسیل رشد سهام در آینده
یکی از کاربردهایی که بررسی شاخص قیمت در بورس برای سرمایهگذاران دارد، برای پیش‌بینی احتمال رشد سهام‌ها در آینده با توجه به میزان نرخ تورم است. در این حالت زمانی که سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌ها در بورس نسبت به نرخ تورم پایین‌تر باشد، این موضوع احتمال رشد سهام مربوطه در آینده را افزایش می‌دهد. در حالتی برعکس نیز زمانی که سطح عمومی قیمت سهام در بورس به‌طور غیرمنطقی نسبت به نرخ تورم افزایش پیدا می‌کند، در این حالت احتمال ریزش قیمت سهام برخی از شرکت‌ها بیشتر می‌شود و سرمایهگذاران می‌بایست در انتخاب سهام موردنظر توجه و دقت بیشتری داشته باشند.
شاخص بازده نقدی
شاخص بازده نقدی بورس بیان‌گر میانگین بازده سود نقدی پرداختی شرکت به سهامداران است. بنابراین شاخص بازده نقدی همانند شاخص قیمت در بورس نشاندهنده قسمتی از میزان بازدهی بورس است. همان‌طور که در قسمت مربوط به بازدهی سهامداران در بورس توضیح دادیم، سهامداران از دو طریق تغییرات قیمت و کسب سود نقدی از شرکت می‌توانند از سهام خود بازدهی داشته باشند.
در این حالت شاخص کل میزان تغییرات بازدهی در تغییرات قیمت و سود نقدی را نشان می‌دهد. اما شاخص بازده نقدی بورس همان‌طور که از نام آن می‌توان متوجه شد، میانگین بازدهی سود نقدی پرداختی توسط شرکت‌ها به سهامداران را بیان می‌کند. بنابراین شاخص بازده نقدی همانند شاخص قیمت نشاندهنده میزان بازدهی قسمتی از بورس است و تغییرات بازدهی کل بورس را ارزیابی نمی‌کند.
شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر
شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر تغییرات سطح قیمتی ۵۰ شرکت بورسی را نشان می‌دهد که سهام آن‌ها نقدشوندگی بیشتری نسبت به سهام دیگر شرکت‌ها دارد. یکی از معیارهای مهمی که در انتخاب سهام اهمیت دارد، میزان نقدشوندگی سهام است. میزان نقدشوندگی سهام به میزان سهولت در خرید و فروش سهام اشاره می‌کند. به عبارت دیگر نقدشوندگی بالاتر در سهام شرکت‌ها به‌معنای معامله بیشتر سهام شرکتهای مربوطه است.
بنابراین هراندازه نقدشوندگی سهام شرکتی بالاتر باشد، آن سهام راحت‌تر در بورس معامله می‌شود. لازم به ذکر است سازمان بورس فهرست مربوط به ۵۰ شرکت فعال‌تر را در بازه‌های زمانی مشخص و با توجه به میزان نقدشوندگی سهام آن‌ها مورد بازبینی و ارزیابی مجدد قرار می‌دهد. بنابراین فهرست ۵۰ شرکت فعال‌تر در بورس ثابت نیست و همواره توسط سازمان بورس بهروزرسانی می‌شود.
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ
شاخص سهام ۳۰ شرکت بزرگ میانگین سطح قیمتی ۳۰ شرکت بزرگ در بورس را نشان می‌دهد که از سایر شرکتهای بورسی ارزش بازار بیشتری دارند. ارزش بازار یک شرکت از حاصل‌ضرب قیمت روز سهام شرکت در تعداد سهام منتشر شده آن شرکت به‌دست می‌آید. برای مثال در صورتی که قیمت هر سهم شرکتی برابر با ۱۲۰ تومان باشد و این شرکت صد میلیون سهم منتشر کرده باشد، در این حالت ارزش بازار روز شرکت برابر با ۱۲ میلیارد تومان است.
مزیت شاخص ۳۰ شرکت بزرگ بورس چیست؟
با توجه به اینکه این شرکتهای بزرگ بیش از ۶۵ درصد از ارزش کل بازار بورس را به خود اختصاص داده‌اند، بنابراین هرگونه تغییرات قیمت این شرکتهای بزرگ می‌تواند تاثیرات مثبت یا منفی در شاخص کل بورس داشته باشد. لازم به ذکر است فهرست ۳۰ شرکت بزرگ بورس نیز همانند فهرست ۵۰ شرکت فعال‌تر بورس هر سه‌ماه یک بار بازنگری و بهروزرسانی می‌شود.
شاخص صنعت در بورس چیست؟
شاخص صنعت در بورس بیان‌گر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌هایی است که در بخش صنعتی فعالیت دارند. برای مثال شرکت‌هایی که در صنایع مخابرات، فلزات اساسی، پتروشیمی، خودروسازی، ساختمان و دیگر موارد صنعتی فعالیت دارند، شرکتهای بخش صنعت محسوب می‌شوند.
لازم به ذکر است برای اینکه سرمایهگذاران دید بهتری نسبت به سطح عمومی قیمت در بخش‌های مختلف شرکتهای صنعتی داشته باشند، سازمان بورس شاخص‌های قسمت‌های مختلف صنعتی را نیز به‌طور جداگانه منتشر می‌کند. برای مثال شاخص مربوط به خودروسازی بیان‌گر سطح عمومی قیمت سهام شرکتهای خودروسازی و شاخص سیمان نشاندهنده سطح عمومی قیمت سهام شرکتهای سیمان است.
شاخص مالی در بورس چیست؟
شاخص مالی در بورس بیان‌گر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌هایی است که در بخش مالی فعالیت می‌کنند. برای مثال شرکتهای سرمایه‌گذاری، بانک‌ها، بیمه و شرکتهای مشابه دیگر جزو شرکتهای مالی محسوب می‌شوند. علاوه بر انتشار شاخص مالی در بورس، سازمان بورس شاخص بخش‌های زیر مجموعه مالی را نیز منتشر می‌کند. برای مثال شاخص بانک‌ها بیان‌گر سطح عمومی قیمت سهام بانک‌ها و شاخص سرمایه‌گذاری‌ها نشاندهنده سطح عمومی قیمت سهام شرکتهای سرمایه‌گذاری است.
شاخص بازار اول در بورس چیست؟
شاخص بازار اول بورس بیان‌گر سطح عمومی قیمت سهام شرکتهای بازار اول بورس تهران است. سوالی که ممکن است مطرح شود این است که بازار اول بورس تهران چیست. شرکت‌هایی که دارای سرمایه و سود مستمر بیشتری باشند و میزان بیشتری از سهام آن‌ها در اختیار عموم مردم باشد، سهام این شرکت‌ها از شرایط بهتری برای سرمایه‌گذاری برخوردار هستند. شرکت‌هایی که شرایط ذکر شده را دارند در بازار اول بورس تهران پذیرش می‌شوند.
تابلوی اصلی و فرعی در بازار اول چیست؟
بازار اول بورس تهران دارای دو تابلوی اصلی و فرعی است. هر کدام از شرکت‌ها برای پذیرش شدن در هر کدام از این تابلوها می‌بایست دارای شرایط زیر باشند.
شرایط پذیرش در تابلوی اصلی بازار اول
تابلوی اصلی در بازار اول بورس مخصوص شرکتهای سهامی عام است. این شرکتهای سهامی عام می‌بایست دارای شرایط زیر باشند.
- حداقل سرمایه‌ای برابر با صد میلیارد تومان داشته باشند.
- حداقل هزار سهامدار داشته باشند.
- این شرکت‌ها می‌بایست ۲۰ درصد سهام شناور آزاد داشته باشند.
- در سه دوره متوالی منتهی به پذیرش در بورس باید سودآوری داشته باشند.
- چشم‌انداز روشنی برای آینده آن‌ها متصور باشد.
شرایط پذیرش در تابلوی فرعی بازار اول
شرکت‌هایی که در تابلوی فرعی بازار اول بورس پذیرش می‌شوند می‌بایست شرایط زیر را داشته باشند.
- شرکتهای سهامی عام با حداقل سرمایه ۵۰ میلیارد تومان باشند.
- این شرکت‌ها می‌بایست حداقل ۷۵۰ سهامدار داشته باشند.
- این شرکت‌ها می‌بایست ۱۵ درصد سهام شناور آزاد داشته باشند.
- در ۲ دوره متوالی منتهی به پذیرش در بورس سودآوری داشته باشند.
- چشم‌انداز روشنی برای سودآوری در آینده داشته باشند.
شاخص بازار دوم در بورس چیست؟
شاخص بازار دوم نشان‌گر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌ها در بازار دوم بورس تهران است. با توجه به معیارهایی نظیر سرمایه و وضعیت سودآوری شرکت‌ها و میزان سهام در اختیار مردم برخی از شرکتهای بورسی از شرکتهای بازار اول بورس در رتبه پایین‌تری قرار دارند. این شرکت‌ها در بازار دوم بورس تهران پذیرش می‌شوند.
شرایط شرکت‌ها در بازار دوم بورس
شرکت‌هایی که در بازار دوم بورس پذیرش می‌شوند نیز می‌بایست شرکتهای سهامی عام باشند و شرایط زیر را داشته باشند.
- این شرکت‌ها می‌بایست دارای حداقل سرمایه ۲۰ میلیارد تومان باشند.
- این شرکت‌ها می‌بایست دارای حداقل ۲۵۰ سهامدار باشند.
- میزان سهام شناور آزاد در شرکتهای بازار دوم بورس نباید کمتر از ۱۰ درصد باشد.
- این شرکت‌ها می‌بایست در سه دوره متوالی منتهی به پذیرش در بورس سودآوری داشته باشند.
- این شرکت‌ها می‌بایست در آینده نیز چشم‌انداز روشنی برای سودآوری داشته باشند.
شاخص آزاد شناور چیست؟
اگر در محاسبه شاخص قیمت به‌جای محاسبه کل سهم منتشر شده تنها سهام آزاد شناور شرکت‌ها را در نظر بگیریم، در این صورت محاسبه شاخص قیمت بر مبنای شناور آزاد یا شاخص آزاد شناور انجام شده است. برای درک بیشتر این موضوع در ادامه سهام آزاد شناور را شرح میدهیم.
سهام آزاد شناور چیست؟
سهام آزاد شناور سهام‌هایی هستند که در اختیار سهامداران عمده و راهبردی شرکت نیست. به عبارتی دیگر سهام آزاد شناور سهامی است که در اختیار عموم مردم قرار دارد. سهامداران راهبردی قصد فروش سهام‌های شرکت خود را در کوتاه مدت ندارند و برای اعمال مدیریت به شرکت مربوطه این سهام‌ها را در اختیار دارند. از سویی دیگر سهام شناور آزاد سهامی است که در اختیار عموم مردم قرار دارند. افرادی که سهام آزاد شناور را در اختیار دارند قصد ندارند تا با نگهداری این سهام در مدیریت شرکت مربوطه مشارکت کنند. بنابراین این سهامداران در آینده‌ای نزدیک ممکن است سهام خود را برای فروش به بازار عرضه کنند.
هدف از محاسبه شاخص آزاد شناور چیست؟
هدف از انتشار و محاسبه شاخص سهام آزاد شناور این است که سهامدار بتواند تحلیل بهتری از قسمت نقدشونده‌تر بازار داشته باشد. با توجه به اینکه در محاسبه شاخص سهام آزاد شناور تنها سهام‌های در اختیار مردم را در نظر می‌گیرند و سهام در اختیار سهامداران راهبردی را لحاظ نمی‌کنند، بنابراین شاخص آزاد شناور دیدگاه بهتری را از وضعیت بورس و نوسانات مربوطه در اختیار سهامداران قرار می‌دهد. لازم به ذکر است سهامداران راهبردی آن دسته از سهامداران هستند که برای اعمال مدیریت در شرکت سهام مربوطه را نگهداری می‌کنند و قصد فروش و واگذاری سهام خود را ندارند.
شاخص فرابورس چیست؟
شاخص فرابورس نشاندهنده بازدهی ناشی از افزایش قیمت سهام و نیز بازدهی ناشی از توزیع سود نقدی بین سهامداران برای شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس است. ممکن است این سوال مطرح شود که بازار فرابورس چیست. در جواب این سوال در ادامه این مطلب بازار فرابورس را شرح میدهیم.
بازار فرابوس چیست؟
بازار فرابورس بازاری است که شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بازار بورس را ندارند، اما از وضعیت سودآوری و اعتبار مناسبی برخوردار هستند، برای بهره‌مندی از مزایای بورس در آن پذیرش شده‌اند. با توجه به اینکه تعداد شرکتهای پذیرش شده در بورس نسبت به تعداد کل شرکت‌ها بسیار کم است، بنابراین راهکاری ارائه شده است تا شرکتهای بیشتری بتوانند در بورس پذیرش شوند.
این راهکار راه‌اندازی فرابورس برای پذیرش شرکتهای بیشتری در بازار سرمایه است. همان‌طور که پیش‌تر درباره شرایط پذیرش شرکت‌ها در بازار بورس توضیح دادیم، برای پذیرش شرکت‌ها در بازار بورس شرایطی درنظر گرفته شده است تا تنها شرکت‌هایی بتوانند در بازار بورس فعالیت کنند که از اعتبار و شرایط قابل قبولی برخوردار باشند. این موضوع باعث می‌شود تا شرکتهای پذیرش شده در بورس جذابیت لازم را برای سرمایه‌گذاری داشته باشند.
از سویی دیگر با توجه به اینکه تمامی شرکت‌ها دارای شرایط پذیرش در بورس نیستند، بنابراین نمی‌توانند در بازار بورس پذیرش شوند. این شرکت‌ها می‌توانند در بازار خارج از بورس که به اصطلاح فرابورس نام دارد، در صورت دارا بودن شرایط لازم پذیرش شوند. بنابراین شرکت‌هایی که استانداردهای لازم برای پذیرش در بورس تهران را ندارند اما برخی شرایط و حداقل‌های لازم برای پذیرش در فرابورس را دارند می‌توانند به این بازار راه پیدا کنند و در این بازار سهام خود را عرضه کنند.
مفهوم شاخص فرابوس چیست؟
شاخص فرابورس به معنای میانگین بازدهی سهام شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس است. بنابراین در صورت افزایش شاخص فرابورس ممکن است سهام برخی از شرکتهای فرابورسی کاهش پیدا کند. از سویی دیگر کاهش شاخص فرابورس نیز به معنی کاهش بازدهی تمامی سهام شرکتهای فرابورسی نیست و ممکن است با وجود کاهش شاخص فرابورس سهام برخی از شرکتهای فرابورسی تغییرات مثبتی را تجربه کنند. بنابراین در انتخاب سهام فرابورس نیز همانند انتخاب سهام در بورس تهران لازم است علاوه بر توجه به شاخص مربوطه به وضعیت بنیادی سهام شرکت موردنظر نیز توجه شود و بررسی و تحلیل‌های لازم برای انتخاب سهام موردنظر انجام شود.
توجه به ریسک‌های خرید سهام در فرابورس
خرید سهام شرکتهای فرابورسی نسبت به خرید سهام شرکتهای بورسی ریسک بیشتری دارد. با توجه به اینکه شرکت‌هایی که در فرابورس پذیرفته می‌شوند نسبت به شرکتهای بورسی استانداردهای پایین‌تری دارند، بنابراین سرمایهگذاران لازم است در انتخاب سهام‌های مربوطه توجه بیشتری داشته باشند.
جمع‌‌بندی
در ابتدای این مطلب شاخص بورس را تعریف کردیم و برای درک بهتر آن مثالی ارائه کردیم. سپس اهمیت شاخص بورس را توضیح دادیم. انواع مختلفی شاخص در بازار بورس وجود دارد که آن‌ها را در فهرستی ذکر کردیم. سپس به توضیح هرکدام از این شاخص‌ها پرداختیم. برای این منظور شاخص کل بورس را شرح دادیم و بازدهی سرمایهگذاران در بورس را توضیح دادیم. سپس معنای افزایش و کاهش شاخص کل بورس و اهمیت توجه به ارزش ذاتی سهام را بیان کردیم.
شاخص قیمت بورس را شرح دادیم و تفاوت شاخص قیمت با شاخص کل بورس و کاربرد شاخص قیمت در بورس را توضیح دادیم. شاخص بازده نقدی را شرح دادیم و در ادامه شاخص‌های ۵۰ شرکت فعال‌تر و ۳۰ شرکت بزرگ در بورس را توضیح دادیم. سپس مزیت بررسی شاخص ۳۰ شرکت بزرگ در بورس را بیان کردیم. سپس شاخص‌های دیگری همانند شاخص صنعت و شاخص مالی در بورس را شرح دادیم.
در ادامه شاخص بازار اول در بورس را شرح دادیم و تابلوهای اصلی و فرعی در بازار اول و شرایط پذیرش در تابلوهای اصلی و فرعی در بازار اول را توضیح دادیم. سپس شاخص بازار دوم در بورس و شرایط شرکت‌ها در بازار دوم بورس را بررسی کردیم. شاخص آزاد شناور را شرح دادیم و مفهوم سهام آزاد شناور را بیان کردیم. در پایان نیز شاخص فرابورس را توضیح دادیم و ریسک‌های موجود در خرید سهام در فرابورس را شرح دادیم.
مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «آموزش بورس رایگان به زبان ساده» است. در ادامه، می‌توانید فهرست این مطالب را ببینید:
source