همانطور که می دانید معادله حسابداری یکی از مهم ترین اصول حسابداری است که باید در هر واحد اقتصادی برای انجام عملیات حسابداری رعایت شود تا با کمک آن بتوان گزارش گیری کرد و تغییرات در دارایی ها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام و یا همان سرمایه را به طور دقیق محاسبه کرد.
در این مقاله از سری مقالات آموزشی آریا تهران قصد داریم شما را با معادله اساسی حسابداری آشنا کنیم؛ بنابراین اگر می خواهید بدانید مفهوم از معادله حسابداری چیست و چگونه می توان از آن استفاده کرد در ادامه با ما همراه باشید و ویدیو آموزش حسابداری از صفر تا صد را در ابتدا مشاهده کنید.
پیشنهاد ویژه: اگر به دنبال یادگیری آموزش صفر تا صد حسابداری ویژه بازار کار به صورت کاملا عملی و پروژه محور در بهترین و معتبرترین آموزشگاه حسابداری تهران هستید، پیشنهاد می کنیم در کلاس های آموزش حسابداری آریا تهران شرکت کنید.
انواع معادله حسابداری چیست
تعریف معادله حسابداری چیست؟ در تعریف معادله حسابداری باید بگوییم که معادله حسابداری یا همان Accounting Equation است که به آن معادله ترازنامه یا معادله اساسی در حسابداری نیز گفته می شود.
انواع معادله حسابداری عبارت اند از:
- معادله اساسی حسابداری
- معادله توسعه یافته حسابداری
معادله اساسی به عنوان پایه تمامی معادلات حسابداری شناخته شده است و به واسطه اطلاعات موجود در ترازنامه مشخص می شود دارایی ها از چه منابعی تامین شده اند.
سرمایه + بدهی = دارایی
همان طور که گفتیم مسئله معادله حسابداری پایه و اساس حسابداری به شمار می رود. این امر به این معناست که هر ورودی در هر قسمت از معادله، ورودی دیگری در قسمت دیگر معادله نیز دارد. علاوه بر این معادله این تضمین را می دهد که ترازنامه به صورت متعادل باقی بماند و در صورت افزایش در قسمت بدهی، باید یک بخش از دارایی نیز ثبت شود.
شما می توانید جهت دسترسی به دیگر مطالب علمی و آموزشی رایگان درباره حسابداری، بر روی لینک بهترین مقالات حسابداری رایگان کلیک کنید.
مثال معادله حسابداری
یک مثال ساده برای درک بهتر و آموزش حسابداری مقدماتی برای شما آورده ایم:
فرض کنید که شما قصد خرید یک لپ تاپ را دارید و 15 میلیون تومان پس انداز دارید. اما قیمت لپ تاپ 20 میلیون تومان می باشد و شما برای خرید لپ تاپ 5 میلیون تومان از بانک وام می گیرید.
در نتیجه می توان گفت:
| حقوق صاحبان سهم (سرمایه) | پس انداز خودتان برای خرید لپ تاپ | 15 میلیون تومان |
| بدهی | وام دریافتی از بانک | 5 میلیون تومان |
| دارایی | لپ تاپی که در حال حاضر شما دارید | 20 میلیون تومان |
معادله اساسی حسابداری چیست
معادله اصلی حسابداری چیست؟ در واقع همان فرمول حسابداری است اما از آنجایی که معادله ی اساسی حسابداری، به طور مشخص اساس علم حسابداری را تشکیل می دهد و به عنوان یک امر انکار ناپذیر بر همه معادلات حسابداری حاکم است به آن معادله اساسی حسابداری گفته می شود.
فرمول معادله حسابداری یا به عبارتی دیگر معادله اصلی حسابداری عبارت است از:
حقوق مالکانه (سرمایه) + بدهی = دارایی
A (Asset) = L (Liabilities) + E (Equity)
لازم به ذکر است که اگر می خواهید بدانید فرمول معادله حسابداری بانکی چیست، می بایست از همین فرمول استفاده کنید.
- این معادله تضمین می کند که همیشه منابع و مصارف در تعادل باشند.
- در هر تراکنش مالی باید این تعادل حفظ شود.
- به وسیله این معادله می توان ترازنامه و گزارش مالی تهیه کرد.
معادله توسعه یافته حسابداری
معادله گسترش یافته حسابداری شکل کامل تری از معادله اساسی می باشد. در این معادله می توان فهمید که درآمد و هزینه چطور بر سرمایه اثر می گذارند و کاربرد آن بیشتر در تحلیل سود و زیان یا بررسی عملکرد می باشد.
فرمول معادله توسعه یافته حسابداری به صورت زیر می باشد:
هزینه – درآمد + سرمایه + بدهی = دارایی
در این معادله حسابداری درآمد باعث افزایش سرمایه می شود و هزینه ها باعث کاهش سرمایه و اگر مالک از دارایی برداشت کند این امر نیز باعث کاهش سرمایه می شود.
اجزای معادله حسابداری
معادله حسابداری شامل چه مواردی است؟ اجزای معادله اصلی حسابداری شامل سه بخش دارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام (سرمایه) می باشد که در ادامه هر یک را به طور کامل بررسی کرده ایم.
از آنجایی که تئوری حسابداری یک بخش بسیار مهم در سازمان و شرکت های بزرگ و کوچک به شمار می رود، یک حسابدار برای امور مربوط به ثبت حسابداری باید بداند در فرمول حسابداری، چه اجزا و چه عناصری باید مورد ثبت، نگهداری و تجزیه و تحلیل قرار بگیرند.
در پاسخ به سوال اجزای معادله حسابداری را نام ببرید، باید گفت که اجزای معادله حسابداری به شرح زیر می باشد:
- دارایی ها
- بدهی ها
- حقوق صاحبان سهام (سرمایه)
پیشنهاد ویژه: اگر هنوز با انواع حسابداری آشنا نیستید، پیشنهاد می کنیم قبل از ادامه مطالب حتما صفحه انواع حسابداری را بررسی کنید.
دارایی ها
همان طور که در مقاله دارایی چیست توضیح داده ایم، اولین و مهم ترین قسمت از یک معادله حسابداری را دارایی تشکیل می دهد. دارایی ها مسائل بسیار با ارزشی هستند که متعلق به یک کسب و کار هستند و می توانند در حال و آینده برای کسب و کار شما بسیار کاربرد داشته باشند.
دارایی ها به طور معمول از موارد زیر تشکیل می شوند:
- وجه نقد، معادل های نقدی یا دارایی های نقدی که معمولا شامل اسناد خزانه و گواهی سپرده می باشند.
- حساب های دریافتی، مبالغی که مشتریان برای فروش محصولات به شرکت بدهکار هستند را فهرست می کند، از این رو موجودی به عنوان یک دارایی شناخته می شود.
- ماشین آلات، ساختمان ها و اموال شرکت، از جمله بزرگ ترین و رایج ترین دارایی های یک شرکت به شمار می رود. این موارد دارایی های ثابتی هستند که به طور معمول به مدت چند سال نگهداری می شوند.
بدهی ها
بدهی ها قسمت دوم معادله ی اصلی حسابداری را تشکیل می دهند. درواقع بدهی ها در رشته حسابداری به تعهداتی گفته می شود که یک موسسه نسبت به اشخاص و موسسات حسابداری صنعتی دیگر دارد.
بدهی شامل معاملات گذشته می باشد که باید با پرداخت وجه نقد، تحویل کالا یا ارائه خدمات یا انتقال سایر دارایی ها که ارزش پولی دارند، تسویه شود مانند گرفتن وام از بانک و پرداخت آن.
بدهیها =داراییها – حقوق صاحبان سهام
در بیشتر مواقع بدهی ها شامل موارد زیر می باشند:
- حساب های پرداختی
- اجاره
- مالیات
- خدمات رفاهی
- حقوق و دستمزد
- سود سهام قابل پرداخت
- وام بانکی
پیشنهاد ویژه: اگر با انواع بدهی آشنا نیستید، حتما مقاله بدهی چیست را مطالعه کنید.
حقوق صاحبان سهام (سرمایه)
حقوق صاحبان سهام قسمت سوم معادله کلی حسابداری به شمار می رود. در واقع حقوق صاحبان سهام به معنای درآمد و سرمایه اولیه است.
حقوق صاحبان سهام در حقیقت به معنای سرمایه گذاری اولیه آن ها است که به اضافه هر گونه سود بعدی، منهای زیان های بعدی، منهای هر گونه سود سهام یا سایر برداشت هایی می شود که به سرمایه گذاران پرداخت می شود.
حقوق صاحبان سهام = سرمایه اولیه + سود بعدی – زیان بعدی – برداشت ها
برای آشنایی بیشتر با سرمایه و انواع سرمایه چیست؟ و یا این که تفاوت آن با بدهی و دارایی چیست حتما این مقاله را مشاهده کنید تا صفر تا صد حسابداری را به صورت اصولی یاد بگیرید.
کاربرد معادله حسابداری
کاربرد معادله حسابداری چیه؟ معادله حسابداری در سیستم گزارش گیری مالی و ترازنامه نقش بسیار مهمی دارد و دارای کاربردهای مختلفی می باشد که به شکل ساده در ادامه به شما توضیح داده ایم.
بدون معادله حسابداری ترازنامه بی معنا است و باعث می شود که در ابتدا با نحوه مدیریت وضعیت دارایی یک مجموعه اقتصادی آشنا شد. معادله حسابداری به شرکت ها این امکان را می دهد تا درک کاملی از وضعیت مالی یا ترازنامه خود بدست آورند و از این طریق تصمیمات مالی هوشمندانه تری بگیرند.
نقدینگی، ارزیابی سود آوری، تجزیه و تحلیل دارایی ها، بدهی ها و انجام تحلیل های مالی به منظور هدف های مختلف از جمله مهم ترین کاربردهای سیستم معادله حسابداری به شمار می رود.
- گزارش گیری مالی
گزارش گیری مالی از مهم ترین اصول حسابداری محسوب می شود که به کمک معادله حسابداری و گرفتن گزارش مالی می توان به حفظ تعادل در معامله، تصمیم گیری بهتر، کنترل و نظارت اصولی رسید.
پیشنهاد ویژه: دوره تجزیه و تحلیل صورت های مالی یکی از دوره های تخصصی در آکادمی آریا تهران می باشد که زیر نظر اساتید متخصص و با تجربه آموزش داده می شود و می تواند برای افراد علاقه مند به یادگیری دانش تجزیه و تحلیل صورت های مالی، فرصتی بی نظیر فراهم کند. جهت شرکت در این دوره کاربردی به صفحه آموزش تجزیه و تحلیل صورت های مالی مراجعه کنید. همچنین اگر می خواهید صفر تا صد تهیه صورت های مالی را یاد بگیرید، در دوره آموزش تهیه صورت های مالی شرکت کنید.
ماهیت حساب ها در حسابداری
در ادامه توضیح معادله حسابداری به توضیحات کامل درباره ماهیت معادله حسابداری پرداخته شده است.
ماهیت حساب ها در حسابداری عبارتند از:
ماهیت دارایی ها
- ماهیت دارایی ها و حساب های زیر مجموعه آن بدهکار است. یعنی هر زمان دارایی زیاد شود در ستون بدهکار برای پرداخت ثبت می شوند.
- با کم شدن دارایی در ستون بستانکار حساب ثبت می شود.
- دارایی به معنی منبع زیر نظر شرکت است.
پیشنهاد ویژه: جهت مشاهده آموزش ثبت حسابداری به صورت گام به گام، بر روی لینک دانلود رایگان ثبت های حسابداری کلیک کنید.
ماهیت بدهی ها و حقوق صاحبان سهام
- ماهیت بدهی ها و حقوق صاحبان سهام شبیه به هم و بستانکار است و عملکرد آن ها برعکس ماهیت دارایی است.
- زمانی که بدهی و حقوق صاحبان سهام زیاد شود در ستون بستانکار ثبت می شود.
- کاهش بدهی و حقوق صاحبان سهام در ستون بدهکار ثبت می شوند.
برای یادگیری حسابداری به صورت اصولی حتما اصطلاحات حسابداری به انگلیسی pdf را مشاهده کنید تا با آموزش حسابداری صفر تا صد تمامی اصطلاحات و کلمات کاربردی در این رشته را یاد بگیرید.
آشنایی با صورت حساب ها
باید بدانیم که اطلاعات مالی در قالب سه صورت حساب ترازنامه، نمونه صورت سود و زیان و صورت سرمایه گزارش می شود و تهیه آن برای هر واحد اقتصادی الزامی است.
1. ترازنامه معادله حسابداری
ترازنامه همان صورت وضعیت مالی است که وضعیت دارایی، بدهی و سرمایه را در یک تاریخ مشخص نمایش میدهد.
توجه داشته باشید که رعایت نکات زیر برای تهیه ترازنامه ضروری است:
- ترازنامه را مانند حساب به اختصار به شکل T نشان می دهند.
- در بالای جدول معادله حسابداری T و در سرفصل آن باید نام شرکت، نام صورت مالی و تاریخ تهیه نوشته شود.
- اصل موازنه حسابداری رعایت شود. یعنی از آنجایی که مبنای تهیه ترازنامه معادله حسابداری است پس حتما باید جمع دارایی ها (سمت راست T) برابر باشد با جمع بدهی ها و سرمایه (سمت چپT).
- واحد اندازه گیری در ترازنامه باید بر مبنای واحد اندازه گیری هر کشور ارزیابی شود (در کشور ایران واحد اندازه گیری ریال است).
- به صورت زیر ترتیب نوشتن حساب ها رعایت شود.
الف) دارایی ها: در نوشتن دارایی ها ابتدا حساب هایی را بنویسیم که قابلیت تبدیل شدن به وجه نقد سریع تری داشته باشند.
ب) بدهی ها: در نوشتن بدهی ها ابتدا حساب هایی را می نویسیم که سر رسید زودتری داشته باشند.
نکته: دربالا یک نمونه ترازنامه ساده بریا درک بهتر شما و آشنایی با صورت ترازنامه قرار گرفته است.
2. صورت سود و زیان
صــورت سود و زیان صورت وضعیت مالی است که وضعیت شرکت را از لحاظ سودآوری در یک دوره مالی نشان می دهد.
3. صورت سرمایه
صورت سرمایه صورت وضعیت مالی است که وضعیت سرمایه شرکت را در یک دوره مالی مشخص نمایش می دهد. اگر می خواهید به صورت دقیق بدانید که صورت حساب سرمایه چیست، چه اهمیتی دارد و تهیه آن به چه صورت است حتما مقاله صورت حساب سرمایه را مشاهده کنید.
نمونه سوال معادله حسابداری با جواب
در ادامه با برخی از نمونه سوال طرح درس معادله حسابداری با جواب در کتاب اصول حسابداری ۲ آشنا خواهید شد.
توجه داشته باشید که اگر به دنبال نمونه سوال معادله حسابداری دهم هستید با دانلود گام به گام دهم حسابداری وجوه نقد رایگان می توانید به صورت رایگان و به راحتی نمونه سوالات امتحانی را دریافت کنید.
شکل صحیح معادله اساسی حسابداری کدام است؟
- ۱ ) دارایی=بدهی+سرمایه
- ۲ ) دارایی=بدهی-سرمایه
- ۳ ) سرمایه=بدهی+دارایی
- ۴ ) بدهی=سرمایه+دارایی
پاسخ درست: گزینه ۱
کدام یک از گزینه های زیر جز استفاده کنندگان درون سازمانی گزارشات مالی می باشند؟
- ۱ ) بانک ها
- ۲ ) سرمایه گذاران
- ۳ ) اداره دارایی
- ۴ ) مدیران عملیات
پاسخ درست: گزینه ۴
کدام یک از موارد زیر جز بدهیها نیستند؟
- ۱ ) حساب پرداختنی
- ۲ ) وام پرداختنی
- ۳ ) پیش پرداخت
- ۴ ) پیش دریافت
پاسخ درست: گزینه ۳
پیشنهاد ویژه: همانطور که در مقاله مدیریت سرمایه چیست خواندید، یکی از مهم ترین اصول در امور مالی و سرمایه گذاری است که به منظور تضمین حداکثر کارایی و بازدهی انجام می شود و حداقل ریسک را برای سرمایه گذار دارد. اگر می خواهید نحوه مدیریت سرمایه را به صورت کاملا کاربردی و حرفه ای یاد بگیرید، پیشنهاد می کنیم اموزش مدیریت سرمایه آریا تهران را تجربه کنید.
اصل موازنه
بر مبنای این اصل جمع دارایی های یک واحد اقتصادی همواره باید با جمع بدهی ها و سرمایه آن واحد اقتصادی برابر باشد.
نکات لازم که باید در اصل موازنه برقرار شود:
- افزایش در هر قلم دارایی باید همراه باشد با افزایش در بدهی یا سرمایه به همان میزان.
- کاهش در هر قلم دارایی باید همراه باشد با کاهش در بدهی یا سرمایه به همان میزان.
- افزایش در هر قلم از دارایی برابر است با کاهش در دارایی دیگر (تأثیر بر معادله حسابداری ندارد)
معادله حسابداری به صورت تفصیلی
معادله حسابداری به صورت تفصیلی به معادله ای گفته می شود که شامل اطلاعات بسیار دقیق و جزئی درباره درآمد و هزینه ها می باشد.مجموعه ها برای بررسی نتیجه فعالیت و کسب و کار نیاز به ثبت نتیجه مالی خود در دوره های زمانی مختلف دارند که این کار را توسط این نوع حساب ها انجام می دهند.
معادله حسابداری دوبل
معادله حسابداری دوبل یا معادله حسابداری دوطرفه یک نوع روش حسابداری است که در آن شرکت ها یا موسسات، تراکنش های مالی را به عنوان بدهکار و اعتبار ثبت می کنند. در حقیقت حسابداری دوبل یا دو طرفه به سیستمی گفته می شود که حسابداران برای ثبت هر تراکنش مالی دو بار استفاده می کنند، یعنی یک بار به عنوان بدهکار و سپس به عنوان اعتبار.
معادله حسابداری دولتی
معادله حسابداری دولتی بخشی جدایی ناپذیر سازمان ها در امور بودجه و روند اظهارنامه های مالیاتی است و هر شرکت حداقل به یک حسابدار دولتی برای این امور نیازمند است. مهم ترین هدف از اجرای این فرآیندها، برنامه ریزی و تصمیم گیری در مورد کنترل بودجه می باشد.
جمع بندی
در این مقاله شما را با مفهوم تعریف حسابداری و معادله آن به طور کامل و جامع آشنا شدید همچنین با شناخت انوع معادلات حسابداری، توضیحات آن ها و دیدن فیلم آموزشی مباحث معادله اساسی حسابداری با مثال دیگر هیچ ابهامی در این باره نخواهید داشت. اگر همچنان سوالی درباره هر یک از مباحث دارید، می توانید در قسمت نظرات مطرح کنید و راهنمایی های لازم را دریافت کنید.
سوالات متداول
معادله حسابداری را تعریف کنید.
معادله حسابداری به زبان ساده به عنوان پایه تمامی معادلات حسابداری شناخته شده است و رابطه ای است که نشان می دهد دارایی ها همیشه با مجموعه بدهی و سرمایه و یا همان حقوق صاحبان سهام برابر هستند.
معادله حسابداری را بنویسید.
فرمول معادله حسابداری به صورت ” دارایی = بدهی + حقوق مالکانه ” می باشد.
معادله اساسی حسابداری را بنویسید.
معادله اساسی حسابداری به صورت ” بدهی + حقوق صاحبان سهام = دارایی ” می باشد.
محدودیت معادله حسابداری چیست؟
هر چند معادله ی حسابداری باعث می شود معاملات به صورت دقیق ثبت شوند اما متعادل بودن ترازنامه به تنهایی نمی تواند تضمین کننده ای برای جلوگیری از اشتباهات یا تقلب ها باشد.
تأثیر رویداد مالی بر معادله حسابداری چیست؟
برای تأثیر رویداد مالی بر معادله حسابداری همواره باید اصل موازنه رعایت شود.
استخدام کارکنان جدید چه تاثیری بر معادله حسابداری دارد؟
تا زمانی که حقوق پرداخت نشود استخدام کارکنان جدید به تنهایی یک رویداد مالی نبوده و تاثیری بر معادله حسابداری ندارد.
خرید نقدی ملزومات چه تاثیری بر معادله حسابداری دارد؟
خرید نقدی سبب تغییر در ترکیب دارایی ها شده و به همان مقدار که حساب ملزومات زیاد شود حساب نقد یا بانکی کم می شود.
ارسال صورتحساب برای مشتریان چه تاثیری بر معادله حسابداری دارد؟
ارسال صورت حساب باعث می شود شرکت به مقدار معینی از پول نقد یا معادل نقدی از مشتریان خود در آینده نزدیک دست یابد.
معادله آحاد در حسابداری صنعتی چیست؟
معادل آحاد در حسابداری بهای تمام شده مربوط به زمانی است که تولید همه محصولات تکمیل شده و واحد تولیدی محصولات را ایجاد کرده اند و معادل آن به این صورت می باشد (درصد تکمیل موجودی کالای در جریان ساخت پایان دوره) + واحدهای تکمیل شده = معادل واحد تکمیل شده.
source