فن کامپیوتر چیست

فن کامپیوتر یکی از قطعات مهم سخت افزاری است که وظیفه خنک کردن قطعات سخت افزاری را بر عهده دارد. هنگام کار با کامپیوتر، قطعات سخت افزاری از جمله پردازنده، منبع تغذیه، کارت گرافیک و … گرمای زیادی تولید می کنند. در صورتی که گرمای تولید شده به درستی کنترل و خنک نشود منجر به کاهش عملکرد یا حتی آسیب به سیستم می شود. فن کیس انواع مختلفی دارد و با توجه به سیستم خود باید مناسب ترین فن را خریداری کنید. در این مقاله قصد داریم توضیح دهیم فن کامپیوتری چیست و انواع فن کامپیوتر را بررسی کنیم. همچنین در ادامه بهترین فن برای کامپیوتر را معرفی می کنیم.

فن کامپیوتر چیست

فن تهویه کامپیوتر یکی از اجزای سخت افزاری مهم در هر کامپیوتر است که وظیفه تخلیه گرما و حفظ دمای مناسب برای عملکرد بهینه قطعات را بر عهده دارد. فن کامپیوتر به انگلیسی Computer Fan گفته می شود. قطعات سخت افزاری مانند پردازنده، کارت گرافیک، منبع تغذیه، مادربرد و… هنگام کار گرمای زیادی تولید می کنند. یک قطعه سخت افزاری به نام فن باید این گرما را از داخل کیس به بیرون هدایت کند و دمای مناسب برای قطعات را تنظیم کند. در صورتی که این وظیفه به درستی انجام نشود، عملکرد سیستم کاهشی می یابد و در برخی موارد قطعات آسیب می بینند.

اگر نمی دانید کامپیوتر چیست و در دنیای امروز چگونه می توان از آن کسب درآمد کرد، پیشنهاد می شود مقاله کامپیوتر را مطالعه کنید. ما در مقاله سخت افزار چیست، همه چیز درباره سخت افزار و کاربرد آن را تنضیح داده ایم. همچنین، در مقاله اجزای کامپیوتر تمام قطعات سخت افزاری کامپیوتر را با وظایفی که انجام می دهند را بررسی کرده ایم. فن های کامپیوتری به انواع مختلفی تقسیم می شوند که هر نوع برای خنک سازی یک قطعه سخت افزاری مشخص طراحی شده است.

در واقع، فن کامپیوتر با چرخش پره های خود، جریان هوا ایجاد می کند و این جریان هوا گرمای تولید شده توسط قطعات داخلی سیستم را به بیرون هدایت می کند و هوای خنک را به داخل کیس وارد می کند. عملکرد فن به موتور داخلی آن بستگی دارد که با استفاده از نیروی الکتریکی، پره ها را با سرعت مشخص می چرخاند. علاوه بر این، قدرت فن کامپیوتر به عواملی مانند سرعت چرخش، جهت چرخش فن کامپیوتر، اندازه فن و طراحی پره ها بستگی دارد. در ادامه انواع فن کامپیوتر با ویژگی هایشان را بررسی می کنیم.

خرید فن کامپیوتر

قبل از اینکه انواع فن کامپیوتر را بررسی کنیم باید چند نکته مهم برای خرید فن کامپیوتر را بررسی کنیم. مهم ترین نکته ای که باید به ان توجه کنید مجهز بودن فن به سیستم بهینه سازی جریان هوا و فشار استاتیک است. سیستم بهینه سازی جریان هوا مقدار هوای جابجا شده توسط فن را در یک زمان معین اندازه گیری می کند. این پارامتر معمولا بر حسب فوت مکعب در دقیقه یا CFM اندازه گیری می شود. هر چقدر جریان هوای یک فن بالاتر باشد، حجم هوای بیشتری می تواند جا به جا شود و منجر به عملکرد قوی سیستم شود.

یکی دیگر از نکات مهم خرید فن کامپیوتر، اندازه فن است که بر حسب میلی متر اندازه گیری می شود. امروزه فن ها در سایزهای مختلف طراحی شده اند. اندازه فن بر مقدار هوایی که جا به جا می کند، تاثیر مستقیم دارد و به مساحت سطح پرده ها و سرعت چرخش آنها مرتبط است. فن های بزرگتر قاعدتا جریان هوای بیشتری تولید می کنند، اما وزن و کشش آیرودینامیکی بیشتری دارند که می تواند مصرف انرژی را افزایش دهد. علاوه بر این، سیستم کنترل سرعت فن مبتنی بر PWM و ولتاژ یکی از ویژگی مهم در انتخاب کیس است.این سیستم به فن ها این امکان را می دهد که به طور مستقیم به مادربرد متصل شوند و قدرت بیشتری ارائه دهند.

هنگام خرید فن هواکش کامپیوتر، توجه به ضخامت فن بسیار مهم است. ضخامت فن ها معمولا بین ۱۰ تا ۲۰ میلی متر است و فن های ضخیم تر معمولا جریان هوای بیشتری تولید می کنند، زیرا در هر چرخش هوای بیشتری را جذب می کنند. همچنین، نوع بلبرینگ های استفاده شده در فن ها بر قیمت فن کامپیوتر، عمر و صدای آنها تاثیر دارد. فن های ارزان تر معمولا از بلبرینگ های ساده با محور فولادی در یک بخش نرم تر استفاده می کنند که در ابتدا بی صدا هستند، اما با گذشت زمان صدای بیشتری تولید می کنند و زودتر خراب می شوند.

قبل از خرید فن کامپیوتر مناسب، باید مشخصات کیس و قطعات سخت افزاری خود را بدانید تا بتوانید با به کارگیری این نکات، بهترین و مناسب ترین فن کامپیوتر را خریداری کنید. ما در مقاله مشخصات کامپیوتر کجاست، نحوه پیدا کردن مشخصات سیستم و قطعات سخت افزاری را به طور کامل آموزش داده ایم. همچنین، با مراجعه به صفحه آموزش کار با کامپیوتر می توانید به راحتی کار با کامپیوتر را همراه با ویدیو به صورت رایگان فرا بگیرید.

انواع فن کامپیوتر

فن های کامپیوتر به دو دسته اصلی فن جریان هوا (Airflow) و فن فشار ایستا (static pressure) تقسیم می شوند. هر نوع از فن ها برای هدف خاصی طراحی شده اند و عملکرد متفاوتی دارند. فن های Airflow عمدتا برای جا به جایی حجم زیادی از هوا طراحی شده اند و اغلب در جلوی کیس برای ورود هوای تازه یا به عنوان فن پشت کامپیوتر برای خروج هوای گرم نصب می شوند. در مقابل، فن های static pressure برای مکان هایی که موانع جریان هوا مانند هیت سینک یا رادیاتورها وجود دارد، مناسب هستند. این فن ها توانایی ایجاد فشار در برابر مقاومت را دارند و معمولا روی پردازنده ها یا سیستم های خنک کننده cpu مایع نصب می شوند تا جریان هوای پایداری را فراهم کنند.

فن های Airflow بر اساس مکانیزم حداکثر حجم و حداقل فشار عمل می کنند، به همین دلیل برای خنک سازی عمومی کیس بسیار مناسب هستند. اما در کیس های متراکم که موانع زیادی مانند هیت سینک و رادیاتور وجود دارد، فن های static pressure بهتر عمل می کنند. این فن ها می تواند جریان هوا را در محیط هایی با مقاومت بالا به خوبی حفظ کنند و به همین دلیل برای خنک سازی قطعات حساس مانند پردازنده مناسب هستند.

از نظر طراحی، فن های Airflow دارای پره های باریک تر و بازتری هستند که امکان جا به جایی هوای بیشتری را فراهم می کند. اما همانطور که گفته شد، در برابر موانع عملکرد ضعیف تری دارند. در مقابل، فن های static pressure با پره های پهن تر و فاصله کمتر بین آنها ساخته شده اند تا بتوانند فشار هوای بیشتری را ایجاد کنند. همچنین سرعت چرخش فن های Airflow معمولا بیشتر از فن های static pressure است و اندازه آنها می تواند متغیر باشد. ما در ادامه فن مناسب برای خنک سازی قطعات سخت افزاری مختلف را معرفی می کنیم تا بتوانید با اسمبل آن، عملکرد کامپیوتر خود را تقویت کنید. اگر نمی دانید اسمبل چیست، پیشنهاد می کنیم مقاله اسمبل سیستم را مطالعه کنید.

خنک کننده پردازنده

یکی از دلایلی که کامپیوترها بعد از مدتی دچار نقص می شوند، مشکلاتی است که بر اثر گرم شدن بیش از حد قطعات به ویژه پردازنده به وجود می آید. بنابراین، وجود فن روی cpu برای عمر طولانی کامپیوتر بسیار ضروری است. انواع مختلف فن سی پی یو وجود دارند که در این قسمت قصد داریم آنها را بررسی کنیم.

• فن های برجی (Tower)

نوع اول از فن های cpu، خنک کننده های برجی هستند. این فن ها از یک هیت سینک، چندین لوله حرارتی و یک یا چند فن تشکیل شده اند. فن های برجی به گونه ای طراحی شده اند که گرما را از پردازنده دور کرده و آن را در سطح وسیعی پخش می کنند و این گوه باعث خنک شدن پردازنده می شوند. فن های برجی عموما از سایر فن ها موثرتر هستند اما اندازه آنها بزرگتر و قیمت آنها گران تر است.

• فن های سطح پایین (Low-Profile)

نوع دوم فن سیپیو کامپیوتر، فن های سطح پایین هستند. این فن ها از نظر ابعاد کوچکتر از مدل قبلی هستند و برای سیستم های معمولی مورد استفاده قرار می گیرند. قیمت این نوع فن ها کمتر از فن های برجی بوده و طبیعتا از نظر خنک کنندگی هم کارایی کمتری دارند. مزیت این نوع فن ها اندازه کوچک و جمع و جور آنها می باشد.

• فن های جریان بالا (Top-flow)

فن های جریان بالا، گونه خاصی از فن پردازنده کامپیوتر است که هوای داخل کیس را از بالا به پایین به سمت پردازنده و سپس به سمت بیرون (هیت سینک) می دمد. این نوع فن ها نسبت به فن های برجی کارایی کمتری دارند اما می توان از آنها برای کیس هایی که اندازه کوچکی دارند استفاده کرد.

• فن های جریان پایین (Downdraft)

این نوع فن ها هوای داخل کیس را به سمت پایین، به پردازنده می دمد و سپس این هوا به طرفین کیس انتقال پیدا کرده و خارج می شود. فن های جریان پایین معمولا نسبت به فن های برجی کارایی کمتری دارند اما در کیس هایی که فاصله افقی محدودی دارند مورد استفاده قرار می گیرند.

• خنک کننده cpu مایع

این فن ها از مایعات خنک کننده برای جذب گرمای پردازنده استفاده می کنند و به عنوان فن مناسب cpu می باشند. فن های مایع نویز بسیار کمی دارند و باعث افزایش کارایی سیستم می شوند. نصب فن های مایع سختی های خاص خود را دارد و به محلول خنک کننده ویژه برای کامپیوتر نیاز دارید که بهترین آن خنک کننده نیتروژن مایع کامپیوتر است. همچنین، تعویض این مایع برای کاربران عادی ممکن است کمی ست باشد.

اگر برای خرید کامپیوتر با بهترین قطعات سخت افزاری و قوی ترین فن مطابق با اهداف و بودجه خود نیاز به راهنمایی و مشاوره رایگان دارید، پیشنهاد می کنیم مقاله راهنمای خرید کامپیوتر را مطالعه کنید. همانطور که می دانید فن در تمام کامپیوترها به ویژه کامپیوترهای گیمینگ ضروری است. زیرا، کامپیوترهای گیمینگ برای پردازش بازی های سنگین زودتر داغ می کنند و به همین دلیل وجود فن بیشتر ضروری است. اگر به دنبال بهترین کامپیوتر گیمینگ با قیمت مناسب هستید، پیشنهاد می کنیم به مقاله بهترین کامپیوتر گیمینگ مراجعه کنید.

فن پاور کامپیوتر

فن منبع تغذیه کامپیوتر یکی از اجزای مهم درون کیس کامپیوتر است که نقش مهمی در محافظت از پاور یا منبع تغذیه کامپیوتر است. این فن داخل منبع تغذیه جای گرفته و وظیفه اصلی آن خارج کردن هوای گرم تولید ده توسط قطعات داخلی پاور به بیرون کیس است. گرمای تولید شده در پاور به دلیل جریان برق و عملکرد مداوم قطعات داخلی می تواند به شدت افزایش یابد و اگر به درستی تهویه نشود، ممکن است باعث کاهش عمر مفید منبع تغذیه و خرابی آن شود.

فن های استفاده شده در منبع تغذیه کامپیوتر معمولا به دو نوع اصلی دو سیم و سه سیم تقسیم می شوند. فن های دو سیم ساده ترین نوع فن ها هستند که تنها به یک منبع تغذیه الکتریکی متصل شده و به صورت ثابت یا بر اساس تنظیمات پاور کار می کنند. این نوع فن ها معمولا دارای سرعت ثابتی هستند و قابلیت تنظیم سرعت جهت چرخش فن پاور کامپیوتر بر اساس دمای داخلی پاور را ندارند. از طرف دیگر فن های سه سیم پیشرفته تر هستند و امکان کنترل سرعت چرخش جهت فن پاور کامپیوتر وجود دارد. همچنین، برای پاسخ به سوال فن پاور کامپیوتر چند ولت است می توان گفت فن کامپیوتر ۱۲ ولت برای منبع تغذیه مناسب است.

فن هارد کامپیوتر

همانطور که گفته شد، قطعات مختلفی از جمله پردازنده و منلع تغذیه گرما تولید می کنند. علاوه بر این قطعات، هارد کامپیوتر نیز هنگام کار کردن با کامپیوتر گرما تولید می کنند. هارد دیسک به عنوان یکی از مهم ترین اجزای کامپیوتر باید به دقت نگهداری شود.زیرا، در صورتی که هارد دچار مشکل شود و آسیب ببیند همه داده ها و اطلاعات پاک می شوند. بنابراین می توان برای محافظت از این قطعه سخت افزاری مهم از فن کامپیوتر دور بالا و فن کامپیوتر کوچک استفاده شود.

کمپانی های معتبر مانند سایبر که جزو تولیدکنندگان بهترین فن های کامپیوتر است به طراحی فن و هیت سینک های اختصاصی برای هارد دیسک ها پرداخته است. این فن ها به خصوص برای هارد دیسک های جدید و با سرعت بالا که گرمای زیادی تولید می کنند، مناسب هستند. هیهیت سینک ها از مواد فلزی مانند آلومینیوم ساخته می شوند و به شکل پرده ای طراحی شده اند که به پخش حرارت کمک می کند و سطح تماس بین هوا و قطعه گرم را افزایش می دهد. در صورتی که نیاز به اطلاعات بیشتر درباره هارد و راه های محافظت از اطلاعات خود هستید، پیشنهاد می کنیم به صفحه مقالات تخصصی کامپیوتر مراجعه کنید.

فن رادیاتور کامپیوتر

فن رادیاتوری کامپیوتر به عنوان یکی از اجزای مهم در سیستم های خنک کننده مایع شناخته می شود. این فن ها به کمک جریان هوا، حرارت تولید شده توسط مایع خنک کننده را به بیرون منتقل کرده و دمای قطعات داخلی را در سطح مناسب نگه می دارد. در این سیستم ها، مایع خنک کننده از طریق لوله ها به رادیاتور منتقل شده و پس از عبور از بین پره های رادیاتور، توسط فن ها خنک می شود.

فن های رادیاتور معمولا به دو دسته اصلی فن های ۱۲ ولت و فن کامپیوتر ۲۴ ولت تقسیم می شوند.فن های ۱۲ ولت بیشتر در سیستم های خانگی مورد استفاده قرار می گیرند و به دلیل ولتاژ پایین تر معمولا کم صدا و بهینه تر هستند. از طرف دیگر فن های ۲۴ لت عموما در سیستم های صنعتی که نیاز به خنک کنندگی بیشتر دارند استفاده می شوند.

فن رم کامپیوتر

فن های رم معمولا به گونه ای طراحی شده اند که بر روی ماژول های حافظه رم نصب شوند و جریان هوای خنک را مستقیما به آن هدایت کنند. این فن ها معمولا دارای ابعاد کوچکی هستند تا به راحتی در فضای محدود داخل کیس قرار بگیرند. برخی از مدل ها با استفاده از تکنولوژی های خاصی مانند بلبرینگ های با کیفیت و طراحی پره های بهینه، به کمترین میزان نویز ممکن دست یافته اند. در صورتی که می خواهید رم کامپیوتر خود را افزایش و عملکرد سیستم خود را تقویت کنید، پیشنهاد می شود مقاله افزایش رم کامپیوتر را مطالعه کنید.

همانطور که می دانید، تعمیر و ارتقا قطعات سخت افزاری لپ تاپ از جمله فن لپ تاپ سخت و یا غیر ممکن می باشد، زیرا قطعات سخت افزاری لپ تاپ با دقت و ظرافت خاصی مونتاژ شده اند و دسترسی به آنها سخت است. بنابراین امکان نصب فن برای قطعات آن دشوار می باشد و شما باید قبل از خرید لپ تاپ تمام قطعات سخت افزاری آن از جمله فن را تست کنید. با استفاده از نرم افزارهای خاص می توانید قطعات سخت افزاری لپ تاپ را تست کنید. برای این کار، پیشنهاد می شود به مقاله بهترین نرم افزار تست سخت افزار لپ تاپ مراجعه کنید.

سوالات متداول