مراحل تمیز کردن ظروف برنجی چیست؟

ظروف برنجی برای پخت انواع خورشت و غذاهای لذیذ در عید نوروز به کار می‌روند و می‌توانند غذاهای شب عید را خوشمزه‌تر کنند. بااین‌حال، تمیز کردن آن‌ها کاری دشوار است. اگر در زمان خانه‌تکانی به تمیز کردن ظروف برنجی هم فکر می‌کنید و می‌خواهید این ظروف مثل روز اول تمیز و نو شوند، خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد می‌دهیم. در ادامه، روش‌های تمیز کردن انواع ظروف برنجی را می‌خوانید.

علت تغییر رنگ ظروف برنجی چیست؟

انواع ظروف برنجی از سینی و قابلمه‌های برنجی گرفته تا سماورهای برنجی جذابیت و درخشش خاصی دارند. علت محبوبیت و رونق خرید محصولات برنجی نیز همین موضوع است. به‌علاوه‌، ظروف برنجی وزن سبک‌تری دارند و برای کسانی که می‌خواهند در خانه‌ی خود وسایلی کاربردی و سبک با قابلیت جابه‌جایی آسان داشته باشند، بهترین گزینه‌ها به شمار می‌روند. بااین‌حال، اگر تا به حال از ظروف برنجی استفاده کرده باشید، حتماً متوجه شده‌اید که این ظروف با چندین مرتبه استفاده رنگ و درخشش طبیعی خود را از دست می‌دهند. آیا به دلیل این اتفاق فکر کرده‌اید؟

برنج آلیاژی است که معمولاً از ۳۳ درصد روی و ۶۷ درصد مس ساخته می‌شود. اگر وسایل و ظروف برنجی خود را برای مدت زمانی طولانی در هوای آزاد نگه دارید، مس موجود در این آلیاژ که در اصل رنگ زرد مایل به طلایی دارد، ممکن است پس از مدتی کمی سبز یا قهوه‌ای و سبز شود. حالت سبز این فلز را اصطلاحاً استات مس می‌نامند و به اکسیداسیون سبز مایل به قهوه‌ای آن اغلب پتینه می‌گویند. این تغییر رنگ به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. در ادامه، با این دلایل آشنا می‌شوید.

تمیز نکردن وسایل برنجی

درست تمیز نکردن وسایل برنجی اغلب یکی از دلایل رایج تغییر رنگ آن‌ها محسوب می‌شود. از بین بردن گرد و غبار و رطوبت روی سطح ظروف برنجی امری ضروری است و راه‌های فراوانی برای این کار وجود دارد. به عنوان مثال، می‌توانید از مسواک برای تمیز کردن ظروف و وسایل کوچکتر و ظریف‌تر استفاده کرده و گرد و غبار را از روی آن‌ها پاک کنید.

برای شستشوی ظروف برنجی باید از مایع ظرفشویی ملایم یا پاک‌کننده‌های طبیعی مانند تفاله تمر هندی استفاده کنید. در حین تمیز کردن آن‌ها نیز مایع ظرفشویی یا پاک‌کننده را کاملاً از سطح آن‌ها پاک کنید و آن‌ها را ترجیحاً زیر نور شدید و مستقیم خورشید خشک کنید.

در صورتی که روی ظروف برنجی قدیمی و عتیقه خود نشانه‌هایی از خوردگی یا تغییر رنگ مشاهده می‌کنید، بهتر است آن را به متخصص ساخت و تعمیر ظروف برنجی نشان دهید. در صورتی که ظرف شما دارای روکش و منحصر به فرد باشد، فقط یک متخصص می‌تواند بهترین محلول‌های تمیزکننده برای تمیز کردن و بازگرداندن درخشش طبیعی این ظروف کدام است.

ساییدگی ظروف

اجسام و ظروف برنجی که جزئیات و تزیین‌های ظریفی دارند، به راحتی با برخورد به یک جسم سخت آسیب می‌بینند. این اتفاق موجب فرورفتگی و ساییدگی ظروف برنجی می‌شود. تغییر رنگ همراه با ساییدگی ظروف برنجی نتیجه‌ی برخورد نامناسب با این ظروف و تجمع رطوبت و آلودگی در شکاف‌های ریز ایجاد شده در این ظروف است. بنابراین، حمل و نقل صحیح و تمیز کردن ظروف برنجی با دقت بالا را باید در نظر داشته باشید. به این ترتیب، ظروف برنجی به ویژه ظروف برنجی عتیقه ماندگاری و درخشش خود را حفظ خواهند کرد.

خوردگی فعال

اگر روی ظرف برنجی لکه‌های پودری سبز رنگی مشاهده می‌کنید که به سرعت رویاین ظرف پخش می‌شوند، ظرف شما دچار خوردگی فعال شده است. لکه‌های مومی یا سبز روشن نیز نشانه‌هایی از خوردگی فعال فلز برنج هستند. بخش‌های لکه‌دار ظروف برنجی اغلب بخش‌هایی هستند که نسبت به سایر بخش‌ها سست‌تر هستند و اگر با احتیاط مورد استفاده قرار نگیرند، به راحتی می‌شکنند  یا از بین می‌روند.

عمدتاً تغییر رنگ ظروف برنجی به دلیل برخورد با نمک موجود در هوا رخ می‌دهد. بااین‌حال، گاهی اوقات، به دلیل تمیز کردن نادرست یا جابه‌جایی نامناسب نیز این اتفاق میفتد. این شرایط خوردگی فعال با رطوبت زیاد، خاک و گرد و غبار بیشتر می‌شود زیرا این شرایط رطوبت را روی سطح ظرف برنجی نگه می‌دارد. بنابراین، ضروری است که در این شرایط، ظرف‌های برنجی را با دست تمیز کنید و از خشک شدن و نگهداری این ظرف به دور از رطوبت مطمئن شوید.

تغییر رنگ یا اکسیداسیون ایمن

تأثیر تغییر رنگ یا اکسیداسیون ایمن فلز برنج و ظروف ساخته شده از این فلز، خود را به شکل تغییر رنگ این فلز به رنگ قهوه‌ای تیره یا قهوه‌ای مایل به قرمز نشان می‌دهد. این اتفاق حتی برای ظروف کاملاً تمیز و خشک نیز رخ می‌دهد. چنین اکسیداسیونی برای فلز برنج مفید است و به عنوان یک مانع محافظ آن‌ها عمل می‌کند. خوردگی مایل به سیاه یا قهوه‌ای اغلب روی ظروف برنجی و مسی دیده می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که این ظروف در معرض هوا قرار بگیرند. در صورتی که ظرف برنجی شما دچار چنین تغییر رنگی شده باشد، می‌توانید آن را به راحتی تمیز کنید.

مرحله‌ی پیش از تمیز کردن ظروف برنجی

برای تمیز کردن ظروف برنجی باید ابتدا این ظروف را آماده کنید. این کار به وسایلی نیاز دارد که عبارت‌اند از:

• برس‌هایی با کارکرد نرم یا متوسط برای تمیز کردن گوشه‌های ظروف
• دستمال مرطوب، حوله یا پارچه‌ای تمیز با قابلیت استفاده‌ی مجدد برای تمیز کردن ظروف برنجی
• پارچه‌ی وال بوندینگ یا موسلین برای خشک کردن ظروف برنجی
• اسفنج نرم برای برق انداختن ظروف برنجی

در این مرحله، باید هر بخش آلوده‌ی ظرف مورد نظر را شناسایی کرده و پاک کنید. قطعات قابل جابه‌جایی ظرف مانند پیچ‌ها، درب یا زنجیرها را از ظرف جدا کنید. سپسریال گرد و غبار نشسته روی ظرف را با یک پارچه‌ی جاذب رطوبت پاک کرده و سعی کنید هر گونه چربی و روغن باقی‌مانده روی ظرف پاک شود. اگر ظرف شما عتیقه و قدیمی است، آن را با دقت بیشتری تمیز کنید.

تمیز کردن ظروف برنجی قدیمی

تمیز کردن ظروف برنجی قدیمی باید با دقت و حوصله انجام شود. هر گونه بی‌دقتی در این فرایند ممکن است ظرف عتیقه‌ی شما را خراب کند و از بین ببرد. برای این کار سه راه مؤثر دارید.

۱. استفاده از سس کچاپ

برای تمیز کردن این ظروف می‌توانید از سس کچاپ استفاده کنید. کمی سس کچاپ روی یک پارچه‌ی تمیز بریزید. سپس، آن را به آرامی و با دقت و حوصله روی ظرف برنجی بکشید تا کم کم تمیز و براق شود.

۲. استفاده از مایع ظرفشویی ملایم و آب گرم

روش بعدی برای تمیز کردن ظروف برنجی قدیمی استفاده از مایع ظرفشویی و آب گرم است. پتینه‌ی ایجاد شده روی این ظروف از آن‌ها در برابر عوامل خارجی محافظت می‌کند. بنابراین، باید این ظروف را به گونه‌ای تمیز کنید که کمترین تماس را با سطح زیرین این پتینه داشته باشید. مایع‌های ظرفشویی ملایم بهترین مواد شوینده برای این کار هستند. یک مایع ظرفشویی ملایم را با آب گرم ترکیب کنید و مقداری از آن را با دستمال نرم یا اسفنج روی ظرف خود بکشید. سپس، آن را با آب گرم بشویید و اجازه بدهید تا کاملاً خشک شود.

۳. طرز تمیز کردن سماور برنجی

سماور برنجی نیز یکی از ظروف قدیمی است که باید برای تمیز کردن آن دقت کنید. برای تمیز کردن این وسیله باید مقداری نمک روی لیمو ترش بپاشید. سپس، این لیمو را روی سماور بکشید. سپس، آن را با یک دستمال تمیز و خشک تمیز کنید.

تمیز کردن ظروف برنجی هندی

برای تمیز کردن ظروف برنجی هندی هم راه‌های مختلفی دارید که بهترین آن‌ها را در ادامه می‌خوانید.

۱. استفاده از آب جوشانده شده با تمر هندی و سرکه

بهترین روش تمیز کردن ظروف برنجی استفاده از آب جوشانده شده با تمر هندی و سرکه است. برای این کار باید مقداری آب را در ظرفی بجوشانید و به آن تمر هندی و کمی سرکه بیفزایید. ظروف چرب را ابتدا با یک پارچه یا دستمال جاذب رطوبت تمیز کنید و در این آب داغ فرو ببرید. مدت زمان نگه داشتن ظروف به میزان چربی و روغن روی این ظروف بستگی دارد.

توصیه می‌شود که ظرف را هر چند دقیقه یک بار از آب داغ بیرون بیاورید و بررسی کنید. در آخر، پس از پاک شدن چربی و روغن روی ظرف، آن را با یک مایع ظرفشویی ملایم بشویید. سپس، آن را با یک پارچه‌ی نرم پاک و خشک کنید. این روش برای تمیز کردن ظروف برنجی هندی که حالت گرد دارند، مناسب‌تر است.

۲. استفاده از تفاله تمر هندی و مایع ظرفشویی

روش بعدی برای تمیز کردن ظروف برنجی هندی استفاده از تفاله تمر هندی و مایع ظرفشویی است. تمر هندی را برای چند ساعت در آب گرم خیس کنید تا به حالت تفاله در بیاید. سپس، چند پارچه‌ی نرم درون این آب خیس کنید و از آن‌ها برای تمیز کردن ظروف برنجی استفاده کنید. پس از تمیز کردن این ظروف، آن‌ها را با آب گرم یا آب با دمای متعادل بشویید. سپس، روی آن مایع ظرفشویی بریزید و با این شوینده بشویید. در آخر، ظروف خود را با یک پارچه‌ی نرم کاملاً خشک کنید.

تمیز کردن ظروف برنجی سفید

تمیز کردن ظروف برنجی سفید نیز به روش تمیز کردن سایر ظروف برنجی شباهت دارد. برای این کار می‌توانید راه‌های مختلفی را امتحان کنید. در ادامه، با برخی از این راه‌ها آشنا می‌شوید.

۱. استفاده از سرکه و نمک

بهترین روش برای تمیز کردن ظروف برنجی به ویژه ظروف برنجی سفید، استفاده از مواد طبیعی مانند سرکه و نمک است. این دو ماده‌ی اولیه بهترین مواد برای تمیز کردن ظروف آشپزخانه هستند. سرکه لایه‌ی بیرونی ایجاد شده روی سطح این ظروف را از بین می‌برد و نمک به عنوان یک ماده‌ی ساینده‌ی قابل حل شدن در مایعات، کثیفی و آلودگی‌ها را پاک می‌کند.

مقداری سرکه روی ظرف برنجی مورد نظر خود بریزید و روی آن نمک بپاشید. به آرامی با اسکاچ آشپزخانه این ظرف را تمیز کنید. در آخر، آن را با یک پارچه‌ی نرم کاملاً خشک کنید. این نحوه‌‌ی تمیز کردن ظروف برنجی برای ظروف دارای سطح صاف و صیقلی و وسایل آشپزخانه مناسب است.

۲. استفاده از آرد

روش بعدی که می‌توانید برای تمیز کردن ظروف برنجی سفید به کار ببرید، استفاده از آرد است. شاید در نگاه اول آرد ماده‌ای غیرعادی برای تمیز کردن ظروف به نظر برسد اما این ماده ساینده‌ای بسیار ملایم محسوب می‌شود. آرد می‌توانید مواد پاک‌کننده دیگر را در جای خود نگه دارد تا به وظیفه‌ی خود بهتر عمل کنند. علاوه‌براین، آرد به شما امکان پاک‌سازی یکنواخت ظروف برنجی را می‌دهد. ظروف برنجی خود را پس از آماده شدن با محلولی درست شده از سرکه یا آبلیمو و آرد تمیز کنید. سپس، آن‌ها را با آب بشویید و با یک دستمال نرم کاملاً خشک کنید.

۳. استفاده از خاک دیاتومه

برای تمیز کردن ظروف برنجی سفید می‌توانید از خاک دیاتومه نیز استفاده کنید. خاک دیاتومه نوعی پودر جاذب است که از اسکلت‌های سیلیسی گیاهان آبی میکروسکوپی به نام دیاتوم درست می‌شود. این خاک پودری نرم و سفید رنگ برای رنگ دادن به کاغذ، کاشی، سرامیک و حتی مواد شوینده به کار می‌رود. این پودر رنگ‌ها را کاملاً جذب می‌کند و می‌تواند تا چند برابر وزن خود آب جذب کند. شما می‌توانید از این پودر ساینده‌ی طبیعی برای تمیز کردن ظروف برنجی سفید خود استفاده کنید.

خاک دیاتومه معمولاً در فروشگاه‌های باغبانی یا فروشگاه‌های آنلاین به فروش می‌رسد. برای استفاده از این پودر ابتدا مطمئن شوید که هیچ‌ گونه مواد افزودنی شیمیایی ندارد. این خاک را با آب ترکیب کنید تا خمیری یکدست ایجاد شود. خمیر درست شده را روی ظرف برنجی خود بمالید. اجازه بدهید تا این خمیر برای چند دقیقه روی ظرف بماند. سپس، آن را با آب و یک اسفنج نرم بشویید. این روش باید با دقت انجام شود. در غیر این صورت، نه تنها ظرف مورد نظر تمیز نخواهد شد، بلکه ممکن است روی سطح آن خراش‌هایی ایجاد شود.

کلام آخر

برای تمیز کردن ظروف برنجی به عنوان بخشی از فرایند خانه‌تکانی روش‌های مختلفی وجود دارد. البته، اگر ظروف شما قدیمی و عتیقه هستند، بهتر است این کار را به متخصصان تعمیر ظروف برنجی بسپارید.

منابع: AncientMadurai، Slurrp، Herzindagi