هنر آشپزی در طول تاریخ همیشه ابزارهایی را به ما معرفی کرده که هر کدام تغییر بزرگی در سبک زندگی انسان ایجاد کرده‌اند. بعضی از این ابزارها آن‌قدر کارآمد بوده‌اند که نه‌تنها در کشور مبدأ بلکه در سراسر جهان محبوب و ماندگار شده‌اند. یکی از این ابزارها «تابه وک» است؛ ظرفی که ابتدا در شرق آسیا متولد شد اما حالا در آشپزخانه‌های خانگی و حرفه‌ای در همه جای دنیا حضور دارد. تابه وک نوعی تابه عمیق با دیواره‌های بلند و کف نسبتاً گرد است. همین طراحی باعث می‌شود حرارت به شکل یکنواخت و سریع در کل ظرف پخش شود. در ادامه بیشتر با این تابه آشنا خواهیم شد.
تاریخچه تابه وک
ریشه‌های وک به بیش از دو هزار سال پیش در چین بازمی‌گردد. در آن زمان مردم به ابزاری نیاز داشتند که بتوانند با کمترین سوخت و بیشترین سرعت غذا درست کنند و به همین دلیل یک تابه با طراحی گرد و دیواره‌های بلند درست کردند تا در آن غذا در تماس مستقیم با حرارت بالا به‌سرعت آماده شود. بعدها این ظرف به سایر کشورهای آسیای جنوب شرقی مثل تایلند و ویتنام هم راه پیدا کرد و هر فرهنگ غذایی به شکلی از آن استفاده نمود. با گسترش ارتباطات و علاقه جهان به غذاهای آسیایی، وک به اروپا و آمریکا هم رسید و امروز دیگر محدود به مرزهای شرق نیست.
آنچه وک را ماندگار کرده فقط طراحی کاربردی‌اش نیست، انعطاف بالایی است که در سبک‌های مختلف آشپزی نشان می‌دهد. وک هم می‌تواند ابزار اصلی درست کردن نودل آسیایی باشد، هم وسیله‌ای مناسب برای سرخ کردن سبزیجات یا حتی تهیه یک خوراک سنتی ایرانی.
ویژگی‌های طراحی وک
بخش مهمی از محبوبیت وک به طراحی خاص آن برمی‌گردد. کف نسبتاً گرد این ظرف باعث می‌شود حرارت در بخش مرکزی متمرکز شود و دیواره‌های بلند هم حرارت را به آرامی منتقل کنند. در نتیجه وقتی مواد غذایی در وسط وک قرار می‌گیرند، خیلی سریع با حرارت بالا پخته می‌شوند و وقتی به سمت دیواره‌ها هدایت می‌شوند، حرارت ملایم‌تری دریافت می‌کنند. از طرف دیگر، دیواره‌های بلند از پاشیدن روغن و مواد غذایی به اطراف جلوگیری می‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود حتی هنگام زیر و رو کردن سریع مواد هم چیزی از ظرف بیرون نریزد.
وک‌ها معمولاً در دو سبک اصلی یک دسته بلند یا دو دسته کوتاه ساخته می‌شوند. مدل دسته بلند بیشتر برای تفت سریع و حرکت دادن راحت ظرف مناسب است، اما مدل دو دسته کوتاه بیشتر برای غذاهایی که حجم یا وزن بیشتری دارند کاربرد دارد.
جنس‌های مختلف وک
در بازار وک‌ها را با جنس‌های مختلف می‌بینیم و هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. یکی از محبوب‌ترین انواع، وک فولاد کربنی است. این وک‌ها سبک و ارزان بوده و بسیار سریع داغ می‌شوند. تنها نکته این است که باید قبل از استفاده، آن‌ها را با یک لایه نازک روغن روی حرارت بسوزانید یا به اصطلاح «سیزن» کنید تا خاصیت نچسب پیدا کنند.
نوع دیگر وک‌های چدنی هستند. این وک‌ها سنگین‌ترند اما در عوض حرارت را به خوبی نگه می‌دارند. برای غذاهایی که نیاز به پخت طولانی دارند یا برای زمانی که می‌خواهید گرما یکنواخت‌تر بماند، این نوع انتخاب خوبی است. البته وزن زیادشان گاهی مشکل‌ساز خواهد بود.
وک‌های استیل ضدزنگ هم نوع دیگری از تابه‌های وک هستند که بیشتر به خاطر ظاهر براق و دوام بالا محبوب‌اند. این مدل‌ها نسبت به فولاد کربنی کمی دیرتر داغ می‌شوند اما در عوض زنگ نمی‌زنند و نگهداری ساده‌تری دارند.
مزایا و نقش وک در آشپزی سالم
همه ما شنیده‌ایم که سرخ کردن با روغن زیاد می‌تواند چربی‌های مضر وارد بدن کند یا اینکه پخت طولانی مدت باعث از بین رفتن ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در سبزیجات می‌شود. در همین جاست که تابه وک بزرگ‌ترین مزیت خود را نشان می‌دهد. کافی است کمی روغن در وک بریزید تا به سرعت داغ شود؛ بعد می‌توانید حجم زیادی از مواد را با همان مقدار کم سرخ کنید و نتیجه غذایی خوشمزه و کم‌چرب باشد.
یکی از مزیت‌های مهم وک این است که حرارت خیلی سریع به سطح ظرف منتقل می‌شود و زمان پخت را کوتاه می‌کند. در نگاه اول شاید این فقط به معنای صرفه‌جویی در وقت باشد، اما کوتاه بودن زمان پخت کمک می‌کند ارزش غذایی مواد بهتر حفظ شود. ویتامین‌هایی مثل ویتامین C یا برخی آنتی‌اکسیدان‌ها نسبت به حرارت طولانی حساس هستند و اگر سبزیجات زیاد روی حرارت بمانند، بخش قابل توجهی از این مواد مفید از بین می‌رود. اما در وک سبزیجات تنها چند دقیقه روی شعله می‌مانند، رنگشان ثابت می‌ماند و طعم طبیعی‌شان حفظ می‌شود.
از زاویه دیگر، وک فرصت بخارپز کردن یا ترکیب بخار با تفت سریع را هم دارد. کافی است مقدار کمی آب یا عصاره سبزیجات به مواد اضافه کنید، سپس درب وک را برای چند دقیقه ببندید. این روش باعث می‌شود سبزیجات نرم شوند اما همچنان طعم طبیعی و ارزش غذایی‌شان باقی بماند. بسیاری از کسانی که رژیم غذایی گیاهی یا کم‌چرب دارند، وک را به همین دلیل انتخاب می‌کنند، چون به آن‌ها اجازه می‌دهد هم غذا خوش‌طعم باشد و هم سالم.
همچنین نباید فراموش کرد که وک به خاطر شکل و طراحی‌اش نیاز به روغن زیادی برای جلوگیری از چسبیدن غذا ندارد. در یک تابه معمولی اگر روغن کم بریزید، مواد خیلی زود می‌چسبند و می‌سوزند، اما در وک چون حرارت در مرکز متمرکز است و شما مرتب مواد را زیر و رو می‌کنید، همین مقدار کم روغن کافی است.
ایده‌هایی برای پخت سریع و سالم با وک
فکرش را بکنید بعد از یک روز کاری خسته به خانه برمی‌گردید و حوصله غذاهای سخت و پر زحمت را ندارید. با وک می‌توانید چند سبزی مثل بروکلی، هویج و فلفل دلمه‌ای را خرد کنید و در کمی روغن زیتون روی حرارت بالا تفت دهید. همین که سبزیجات کمی نرم و براق شدند، چند قطره سس سویا یا آبلیمو اضافه کنید. نتیجه یک غذای سبک، رنگارنگ و سرشار از ویتامین خواهد بود که کمتر از ده دقیقه وقت از شما گرفته است.
اگر علاقه‌مند به غذاهای پروتئینی هستید، مرغ خردشده را با کمی سیر و زنجبیل تفت دهید، سپس سبزیجاتی مثل نخودفرنگی و قارچ اضافه کنید. در آخر هم می‌توانید از یک سس سبک مثل سس تری‌یاکی یا حتی ترکیب ساده‌ای از آبلیمو و عسل استفاده کنید.
میگو هم در وک طعمی بی‌نظیر پیدا می‌کند. چون خیلی سریع می‌پزد و نیاز به حرارت طولانی ندارد، به راحتی می‌توانید آن را با کمی روغن و ادویه تفت دهید. اگر چند سبزی رنگی مثل کدو و فلفل دلمه‌ای هم کنارش اضافه کنید، غذایی سبک و پرانرژی خواهید داشت که هم برای شام سبک مناسب است و هم برای یک مهمانی دوستانه.
حتی نودل یا پاستا هم با وک حال‌وهوای متفاوتی پیدا می‌کند. نودل پخته‌شده را می‌توانید با سبزیجات تازه و یک سس ساده مثل سس سویا یا کنجد در وک تفت دهید. این ترکیب سریع‌ترین راه برای درست کردن یک غذای کامل است که هم پروتئین، هم سبزیجات و هم کربوهیدرات دارد.
برای وعده صبحانه یا شام سبک هم وک کاربردی است. کافی است چند تخم‌مرغ را هم بزنید و با اسفناج و گوجه گیلاسی در وک بپزید. چون حرارت در مرکز ظرف متمرکز است، تخم‌مرغ سریع می‌پزد و سبزیجات هم بافت و طعم تازه خود را حفظ می‌کنند.
جمع‌بندی
در آخر باید گفت ایده‌های پخت با تابه وک انتها ندارند. هر بار می‌توانید مواد مختلفی را امتحان کنید و ترکیب‌های جدید بسازید. همین تنوع باعث می‌شود آشپزی هیچ‌وقت خسته‌کننده نباشد. با وک می‌توان هر روز یک غذای متفاوت اما همچنان سالم و سریع روی میز آورد. کافی است کمی خلاقیت به خرج دهید تا این ظرف ساده به محبوب‌ترین ابزار آشپزخانه‌تان تبدیل شود.
منبع: دیجی‌کالا مگ
source