آیا دوران سلطه بیت کوین در حال پایان است؟

حدود ۱۲ سال پیش، بیت‌کوین تمام بازار بود و به نوعی، ۱۰۰ درصد بازار را در دست داشت. حتی با ظهور آلت‌کوین‌های متنوع، بیت‌کوین همچنان به عنوان دارایی اصلی و البته مسلط بر بازار شناخته می‌شد و با هر حرکت خود می‌توانست بازار را تغییر دهد. اما این روزها به نظر می‌رسد شرایط در حال تغییر است. بسیاری معتقدند سلطه بیت کوین در حال پایان یافتن است و آلت‌کوین‌ها نیز دیگر از پادشاه رمزارزها تبعیت نمی‌کنند اما بسیاری نیز طرفدار آن هستند. کاربران ایرانی برای ورود مطمئن‌تر به بازار، از پلتفرم‌های معتبر داخلی مانند خرید بیت کوین او ام پی فینکس استفاده می‌کنند تا بتوانند با کارمزد کمتر و امنیت بیشتر، در بازار جهانی رمزارزها فعالیت داشته باشند.

ظهور آلت‌کوین‌ها و رقابت‌های جدید

از سال ۲۰۲۱ به بعد، به ویژه با رشد سریع بخش مالی غیرمتمرکز (DeFi)، توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) و کاربردهای سازمانی، بازار کریپتو به طرز چشمگیری متنوع‌تر شد. در این میان، آلت‌کوین‌هایی ظهور کردند که سعی داشتند محدودیت‌های بیت‌کوین را در زمینه سرعت تراکنش، مقیاس‌پذیری و قابلیت برنامه‌نویسی برطرف کنند.

اتریوم به عنوان پلتفرم اصلی قراردادهای هوشمند، بیشترین سهم را در کاهش سلطه بیت کوین داشته است. علاوه بر آن، ظهور نسل جدیدی از بلاک‌چین‌های لایه ۱ با سرعت بالا، مانند سولانا (Solana) و پالیگان (Polygon) که قابلیت‌های بسیار بهتری در زمینه توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) ارائه دادند، توجه سرمایه‌گذاران را از خرید بیت کوین برای ذخیره ارزش صرف به سمت خرید آلت‌کوین‌ها با هدف بهره‌مندی از کاربرد و فناوری جلب کرد. این اتفاق، منجر به جابه‌جایی مقداری سرمایه از BTC به اتریوم و سایر آلت‌کوین‌های کاربردی شد و در برخی دوره‌های پررونق، سلطه بیت‌کوین تا زیر ۴۰ درصد نیز کاهش یافت.

عوامل که سلطه بیت کوین را تهدید می‌کنند

سلطه بیت کوین بر بازار ارزهای دیجیتال نه‌تنها از سمت سایر آلت‌کوین‌ها که به خاطر برخی از کاستی‌های خود این شبکه مورد تهدید قرار گرفته است. برخی از عوامل اقتصادی و فنی که می‌توانند سلطه بیت کوین را تهدید کنند عبارتند از:

• سرعت و هزینه تراکنش: بلاکچین بیت‌کوین با مشکل جدی مقیاس‌پذیری مواجه است. در دوره‌های شلوغی شبکه، کارمزد و زمان تایید تراکنش به شدت افزایش می‌یابد و سطح کارآمدی شبکه را کاهش می‌دهد.
• رشد استیبل‌کوین‌ها و ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی (CBDC): رشد استیبل‌کوین‌ها مانند USDT و USDC که جایگزین پول نقد در بازار کریپتو هستند، بخش بزرگی از حجم معاملات را به خود اختصاص داده‌اند و از منظر کاربرد، رقیبی جدی برای بیت کوین محسوب می‌شوند.
• نوآوری در لایه ۲های آلت‌کوین‌ها: پلتفرم‌هایی مانند اتریوم، با به‌روزرسانی‌های متعدد مقیاس‌پذیری خود را به طور موثری افزایش داده‌اند و بسیار کارآمدتر از بیت‌کوین هستند.
• عرضه صندوق‌های ETF آلت‌کوین‌ها: با وجود این که تا این لحظه ورود سرمایه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیت‌کوین در افزایش است اما انتظار می‌رود با تایید صندوق‌ سایر آلت‌کوین‌ها، حجم ورودی به ETF بیت‌کوین کاهش داشته‌باشد.

با این حال، بسیاری مخالف کاهش سلطه بیت‌کوین هستند و این موضوع را تکذیب می‌کنند.

استدلال‌های مخالف: چرا بیت کوین همچنان حرف اول را می زند؟

با وجود تمامی تهدیدها، دلایلی قدرتمند وجود دارد که چرا بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند بیت‌کوین جایگاه «طلای دیجیتال» خود را حفظ خواهد کرد و سلطه آن، هرگز از بین نخواهد رفت:

• برند و اعتماد جهانی: بیت‌کوین اولین و شناخته‌شده‌ترین ارز دیجیتال است. برند آن، مترادف با کل صنعت کریپتو است و از نظر پذیرش نهادی (مثل شرکت‌هایی مانند مایکرواستراتژی) و قانونی (ETF)، بسیار جلوتر از سایرین قرار دارد.
• امنیت شبکه: بیت‌کوین، امن‌ترین شبکه بلاک‌چین در جهان است و هزینه‌ی حمله یا دستکاری در این شبکه، به طرز سرسام‌آوری بالاست.
• کمیابی و هاوینگ: عرضه ثابت ۲۱ میلیون واحدی و رویدادهای دوره‌ای نصف شدن پاداش (Halving)، بیت‌کوین را به یک دارایی ضدتورمی و کمیاب تبدیل کرده است.

سناریوهای احتمالی برای آینده سلطه بیت‌کوین

آینده سلطه بیت‌کوین به سه سناریوی کلیدی بستگی دارد. سناریوی محتمل‌تر، کاهش تدریجی و تثبیت در یک محدوده جدید (حدود ۴۵ تا ۵۵ درصد) است. در این حالت، بیت‌کوین نقش خود را به عنوان «ذخیره ارزش» حفظ کرده و آلت‌کوین‌ها سهم «نوآوری و کاربرد» را به دست می‌آورند. سناریوی دوم، اوج‌گیری مجدد، در زمان بحران‌های اقتصادی رخ می‌دهد، جایی که سرمایه‌گذاران به سرعت به یک پناهگاه امن مثل بیت کوین هجوم می‌آورند. سناریوی سوم و کم‌احتمال، سقوط سلطه است که مستلزم آن است که یک رقیب، امنیت و اعتماد بیت‌کوین را به طور کامل زیر سوال ببرد.

در مجموع، واضح است که سلطه بیت‌کوین به پایان نمی‌رسد، بلکه تکامل می‌یابد. بیت‌کوین به احتمال قوی، جایگاه خود را به عنوان بنیادی‌ترین لایه اعتماد در فضای کریپتو حفظ خواهد کرد، در حالی که آلت‌کوین‌ها در لایه کاربردی شکوفا می‌شوند. بازار آینده بازاری است که در آن بیت‌کوین «طلا» و آلت‌کوین‌ها «فناوری» این اکوسیستم خواهند بود.