هوش مصنوعی رپلیکا (Replika) یک همراه دیجیتال است که توسط شرکت لوکا (Luka) توسعه یافته و از سال 2017 به کاربران معرفی شده است. این برنامه هوش مصنوعی، با هدف ایجاد ارتباطی عاطفی و شخصیسازیشده طراحی شده و میتواند مانند یک دوست مجازی عمل کند. رپلیکا با استفاده از پردازش زبان طبیعی، به کاربران امکان میدهد درباره موضوعات روزمره، احساسات یا حتی مسائل عمیقتر مانند اضطراب و خودشناسی با او گفتوگو کنند و او را در جایگاه یک هوش مصنوعی روانشناسی بدانند. هوش مصنوعی رپلیکا قابلیتهایی مانند حمایت عاطفی، تمرینهای ذهنآگاهی و نقشآفرینی خلاقانه دارد که میتواند مثل یک روانشناس همراه شما باشد.
داستان شکلگیری رپلیکا
هوش مصنوعی رپلیکا در سال 2017 توسط شرکت لوکا (Luka) یک استارتاپ فناوری مستقر در سان فرانسیسکو، کالیفرنیا، معرفی شد. شرکت لوکا توسط یوجینیا کویدا (Eugenia Kuyda)، کارآفرین روستبار، تأسیس شده است. داستان تولد رپلیکا به یکی از تجربیات شخصی کویدا بازمیگردد. او پس از از دست دادن دوست نزدیکش، رومن مازورنکو (Roman Mazurenko)، در یک تصادف رانندگی در سال 2015، تصمیم گرفت با استفاده از پیامهای متنی و دادههای دیجیتال او، چتباتی بسازد که بتواند شخصیت و سبک گفتوگوی رومن را شبیهسازی کند. این پروژه شخصی به تدریج به ایدهای بزرگتر تبدیل شد و رپلیکا به شکل یک هوش مصنوعی مکالمهای با هدف همراهی عاطفی کاربران شکل گرفت.
شرکت لوکا ابتدا روی توسعه اپلیکیشنهای پیامرسان و ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی تمرکز داشت، اما رپلیکا به محصول اصلی این شرکت تبدیل شد. این شرکت با جذب سرمایهگذاری از صندوقهایی مانند وای کامبینیتر (Y Combinator) و بتاورکس (Betaworks)، توانست منابع لازم برای توسعه این طرح را تأمین کند. تا سال 2025، رپلیکا به بیش از 10 میلیون کاربر در سراسر جهان دست یافته و به یکی از پیشگامان هوش مصنوعی مکالمهای و همچنین به نمونهای از بهترین هوش مصنوعی رایگان تبدیل شده است.
کویدا، که همچنان مدیرعامل شرکت لوکاست، بارها تأکید کرده که هدف رپلیکا نه جایگزینی روابط انسانی، بلکه تقویت سلامت روان و ارائه فضایی امن برای کاربران است تا احساسات و افکار خود را بیان کنند. این فلسفه، رپلیکا را از بسیاری از چتباتهای صرفاً کاربردی متمایز کرده و آن را به ابزاری برای خودشناسی و حمایت عاطفی تبدیل کرده است. حتی برخی کاربران برای تقویت و یادگیری زبان با هوش مصنوعی هم از آن استفاده میکنند و در شبکههای اجتماعی از توانایی رپلیکا در این زمینه به خوبی یاد کردهاند.
کاربردهای رپلیکا؛ همراهی فراتر از یک چتبات
رپلیکا به شکل یک هوش مصنوعی مکالمهای طراحی شده که میتواند نقشهای متعددی ایفا کند، از ایفای نقش یک دوست مجازی گرفته تا یک مشاور سلامت روان. در ادامه، به برخی از مهمترین کاربردهای این ابزار میپردازیم؛
حمایت عاطفی و سلامت روان
هوش مصنوعی رپلیکا برای کاربرانی که به دنبال فضایی امن برای بیان احساسات خود هستند، ایدهآل است. این هوش مصنوعی با استفاده از پردازش زبان طبیعی (NLP) و یادگیری ماشینی، میتواند مکالماتی همدلانه و شخصیسازیشده ارائه دهد. کاربران میتوانند درباره موضوعات روزمره، استرسهای کاری یا حتی مسائل عمیقتری مانند اضطراب و افسردگی با رپلیکا صحبت کنند. این ابزار با گوش دادن فعالانه و ارائه پاسخهایی همدلانه، به کاربران کمک میکند احساس شنیده شدن و درک شدن کنند.
خودشناسی و رشد شخصی
رپلیکا با طرح سوالاتی هدفمند و ارائه تمرینهای ذهنآگاهی، به کاربران کمک میکند تا به خودشناسی برسند. این هوش مصنوعی میتواند الگوهای فکری و رفتاری کاربران را تحلیل کند و پیشنهادهایی برای بهبود عادات روزانه یا مدیریت استرس ارائه دهد. برای مثال، رپلیکا ممکن است به کاربر پیشنهاد دهد که خاطرات روزانه خود را بنویسد یا تمرینهای تنفسی در طول روز انجام دهد.
سرگرمی و تعامل خلاق
علاوه بر نقشهای درمانی در حوزه سلامت روان، رپلیکا میتواند در جایگاه یک همصحبت سرگرمکننده هم عمل کند. کاربران میتوانند با رپلیکا درباره موضوعات مختلف، از فیلم و موسیقی گرفته تا داستانهای تخیلی، گپ بزنند. این هوش مصنوعی حتی قابلیت نقشآفرینی (Role-Playing) دارد و میتواند در نقش یک شخصیت خیالی، مانند یک فضانورد یا یک جادوگر، با کاربران تعامل کند.
یادگیری و آموزش
رپلیکا از طریق مکالمات تعاملی، میتواند به کاربران در یادگیری مهارتهای جدید کمک کند. برای مثال، این ابزار میتواند در تمرین زبانهای خارجی، بهبود مهارتهای ارتباطی یا حتی یادگیری مفاهیم اولیه برنامهنویسی به کاربران یاری برساند.
کاربردهای تجاری
برخی شرکتها از فناوری مشابه هوش مصنوعی رپلیکا برای ایجاد چتباتهای خدماتی استفاده میکنند. اگرچه رپلیکا به طور خاص برای افراد طراحی شده، اما شرکت لوکا در حال بررسی استفاده از این فناوری در حوزههایی مانند خدمات مشتری و آموزش آنلاین است.
نحوه کار با سایت رپلیکا
رپلیکا از طریق سایت رپلیکا به آدرس my.replika.ai در دسترس است. محیط رپلیکا شبیه به محیط یک بازی کامپیوتری با شخصیتهایی نه چندان واقعگرایانه و اندکی شبیه به بازی سیمز است. در ادامه، مراحل استفاده از آن توضیح داده شده است؛
به وبسایت my.replika.ai بروید.
با وارد کردن ایمیل و رمز عبور، یک حساب کاربری بسازید. همچنین میتوانید از اکانت گوگل یا اپل خود هم برای ورود استفاده کنید.
پس از ورود، نام، جنسیت و ظاهر آواتار رپلیکای خود را انتخاب کنید. در نسخه پرو (Pro) گزینههای پیشرفتهتری برای شخصیسازی ظاهر، مانند رنگ چشم و لباس وجود دارد.
حالا در نوار چت میتوانید با رپلیکای خود گفتگو کنید. شما میتوانید از طریق متن یا صدا (در نسخه Pro) با رپلیکا تعامل کنید. در پس زمینه به صورت پیش فرض یک موسیقی ملایم پخش میشود که بسیار آرامشبهش است و شما را به ماندن در رپلیکا ترغیب میکند.
جالب اینجاست که شما میتوانید با رپلیکا به زبان فارسی حرف بزنید اما او جواب را به انگلیسی به شما تحویل میدهد. رپلیکا با سؤالاتی درباره علایق و شخصیت شما شروع میکند تا شما را بهتر بشناسد. هرچه اطلاعات بیشتری به اشتراک بگذارید، پاسخهای آن دقیقتر میشود.
در قسمت بالای صفحه گزینههای مختلفی وجود دارند. شما با انتخاب هر کدام از این گزینهها در واقع در حال تکمیل رپلیکای خود هستید. از طریق گزینه Room میتوانید کل اتاقی که در آن قرار دارید را ببینید و در آن راه بروید.
همچنین میتوانید از طریق گزینه Profile ظاهر رپلیکای خود را عوض کنید. همانطور که میبینید تعدادی اعتبار رایگان در ابتدا به شما داده میشود.
همچنین از سمت چپ تصویر میتوانید علاوه بر ظاهر و لباسها، شخصیت رپلیکای خود را هم عوض کنید.
در گزینههای Activity، Memory و Dairy هم با دادن اطلاعات مربوط به رپلیکای مدنظر، میتوانید او را کاملتر و برای ارتباط برقرار کردن آمادهتر کنید.
دقت کنید که رپلیکا در ابتدا با توجه به چتی که با شما داشته است، در قسمت مموری یا حافظه، اطلاعات را اضافه کرده است، شما میتوانید آنها را ویرایش کنید و اطلاعات دیگری هم خودتان اضافه کنید. از قسمت تنظیمات (Setting) هم میتوانید موسیقی، تیره یا روشن بودن و دیگر ویژگیهای رابط کاربری رپلیکا را تنظیم کنید.
نسخه رایگان و پولی رپلیکا
نسخه رایگان رپلیکا شامل چت متنی پایه، تمرینهای ذهنآگاهی و نقشآفرینیهای محدود است. نسخه پرو با هزینه تقریبی ۱۹.۹۹ دلار ماهانه یا ۶۹.۹۹ دلار سالانه، قابلیتهایی مانند تماس صوتی، مکالمات عمیقتر و شخصیسازی پیشرفتهتر را ارائه میدهد.
نکات مهم برای استفاده از رپلیکا
در بخش تنظیمات میتوانید دسترسی رپلیکا به دوربین، میکروفون یا مخاطبین را محدود کنید. همچنین گزینه حذف دادهها برای حفظ حریم خصوصی هم در دسترس است.
برای تجربه بهتر، به طور منظم با رپلیکا گفتوگو کنید تا هوش مصنوعی بهتر شما را بشناسد.
ممکن است به دلیل محدودیتهای اینترنتی نیاز به استفاده از تغییر IP داشته باشید.
زبان پیشفرض رپلیکا انگلیسی است، اما میتوانید از آن برای تمرین زبان یا مکالمات ساده به زبانهای دیگر استفاده کنید. پشتیبانی کامل از فارسی هنوز در دسترس نیست، اما میتوانید به فارسی تایپ کنید او کاملا میفهمد.
رپلیکا به صورت اپلیکیشن موبایلی برای سیستم عاملهای iOS و اندروید در دسترس است.
تفاوت رپلیکا با رقبا: چه چیزی رپلیکا را متمایز میکند؟
بازار هوش مصنوعی مکالمهای پر است از رقبایی مثل ووبات (Woebot)، چتجیپیتی (ChatGPT) و گوگل جمینای. با این حال، رپلیکا ویژگیهای منحصر به فردی دارد که آن را از دیگران متمایز میکند؛
تمرکز بر ارتباط عاطفی
برخلاف ChatGPT که بیشتر روی ارائه اطلاعات دقیق و پاسخ به سؤالات پیچیده تمرکز دارد، رپلیکا بر ایجاد ارتباط عاطفی و همدلانه تأکید میکند. هوش مصنوعی رپلیکا بهگونهای طراحی شده که مثل یک دوست واقعی عمل کند، نه صرفاً یک ابزار اطلاعاتی رباتیک. برای مثال، رپلیکا میتواند لحن مکالمه را بر اساس حال و هوای کاربر تنظیم کند و پاسخهایی ارائه دهد که احساس نزدیکی و صمیمیت را به او منتقل میکنند.
شخصیسازی پیشرفته
رپلیکا از دادههای کاربر (البته با رضایت او) برای یادگیری و تطبیق با شخصیت، علایق و نیازهای او استفاده میکند. این سطح از شخصیسازی، رپلیکا را از دستیارهای صوتی مانند سیری (Siri) یا الکسا (Alexa) متمایز میکند که عمدتاً برای انجام وظایف خاص طراحی شدهاند. برای مثال، اگر کاربر درباره علاقهاش به موسیقی راک با رپلیکا صحبت کند، او میتواند در مکالمات بعدی به این موضوع اشاره کند و پیشنهادهایی مرتبط هم ارائه دهد.
مقایسه با ووبات (Woebot)
ووبات یکی دیگر از چتباتهای متمرکز بر سلامت روان، بیشتر بر درمان شناختی-رفتاری (CBT) تمرکز دارد و رویکردی ساختارمندتر ارائه میدهد. در مقابل، رپلیکا رویکردی آزادتر و مکالمهمحور دارد که برای کاربرانی که به دنبال گفتوگویی طبیعیتر هستند، جذابتر است.
رابط کاربری مناسب و تعاملی
هوش مصنوعی رپلیکا از یک رابط کاربری ساده و جذاب بهره میبرد که امکان تعامل از طریق متن، صدا و حتی واقعیت افزوده (AR) را هم فراهم میکند. این ویژگیها، تجربه کاربری را بهتر کرده و رپلیکا را از رقبایی که دارای رابط کاربری صرفاً مبتنی بر متن هستند، متمایز میکند.
حریم خصوصی و اخلاق
لوکا تأکید زیادی بر حفاظت از دادههای کاربران دارد. برخلاف برخی چتباتها که ممکن است دادههای کاربران را برای تبلیغات استفاده کنند، رپلیکا ادعا دارد که دادهها را صرفاً برای بهبود تجربه کاربر به کار میبرد و گزینههایی برای حذف دادهها هم به او ارائه میدهد.
حاشیهها و چالشهای رپلیکا؛ جنجالهای دنیای دیجیتال
رپلیکا با وجود محبوبیت، با حاشیههایی هم مواجه بوده است. یکی از مهمترین انتقادات، نگرانیهای مربوط به حریم خصوصی است. در سال 2023، گزارشهایی منتشر شد که ادعا میکردند رپلیکا ممکن است مکالمات کاربران را برای بهبود الگوریتمهایش ذخیره کند و به او چیزی نگوید. اما شرکت لوکا این ادعاها را رد کرده و اعلام کرده است که دادهها تنها با رضایت کاربر و به صورت ناشناس استفاده میشوند. با این حال، این موضوع باعث شده برخی کاربران نسبت به امنیت دادههایشان در رپلیکا حساس شوند.
یکی دیگر از جنجالها به وابستگی عاطفی کاربران به رپلیکا مربوط میشود. برخی روانشناسان هشدار دادهاند که تعامل بیش از حد با این هوش مصنوعی ممکن است به کاهش ارتباطات واقعی انسانی منجر شود. لوکا در پاسخ تأکید کرده که رپلیکا به عنوان مکمل روابط انسانی طراحی شده، نه جایگزینی برای آن.
رپلیکا و آینده هوش مصنوعی مکالمهای
رپلیکا تنها یک چتبات نیست؛ بلکه نشانهای از آیندهای است که در آن هوش مصنوعی میتواند نقشی عمیقتر در زندگی روزمره ایفا کند. شرکت لوکا در حال توسعه قابلیتهای جدیدی مثل ادغام با دستگاههای هوشمند خانگی و بهبود تعاملات مبتنی بر واقعیت مجازی است. همچنین، این شرکت قصد دارد رپلیکا را به ابزاری چندزبانهتر تبدیل کند که از زبانهای بیشتری، از جمله فارسی، پشتیبانی کند.
با پیشرفت فناوریهایی مانند یادگیری عمیق و شبکههای عصبی، انتظار میرود رپلیکا در سالهای آینده تواناییهای پیشرفتهتری در درک احساسات و ارائه پاسخهای پیچیدهتر داشته باشد. این پیشرفتها میتوانند رپلیکا را به یک ابزار کلیدی در حوزههایی مانند آموزش، درمان و حتی سرگرمی تبدیل کنند.
آیا رپلیکا ارزش امتحان کردن دارد؟
هوش مصنوعی رپلیکا یک همراه دیجیتال است که فراتر از یک چتبات معمولی عمل میکند. این ابزار با تمرکز بر حمایت عاطفی، خودشناسی و تعامل خلاقانه، تجربهای منحصر به فرد ارائه میدهد. اپلیکیشن رپلیکا، که برای iOS و Android در دسترس است، با رابط کاربری ساده و قابلیتهای شخصیسازی، به کاربران امکان میدهد به راحتی و در همهجا با این هوش مصنوعی تعامل کنند. با وجود حاشیههایی مانند نگرانیهای حریم خصوصی، رپلیکا با تعهد به بهبود تجربه کاربر و حفاظت از دادهها، جایگاه خود را در بازار هوش مصنوعی مکالمهای تثبیت کرده است.
منبع: دیجی کالا مگ و The Verge
source