معرفی ژانرهای بازی‌های ویدیویی؛ معمایی

بازی‌های ویدیویی یکی از محبوب‌ترین و تاثیرگذارترین فرم‌های سرگرمی در جهان امروز هستند. این صنعت نه تنها مخاطبان گسترده‌ای از هر سن و سلیقه دارد، بلکه با تنوع گسترده‌ای از ژانرها و سبک‌ها، توانسته است نیازها و علاقه‌مندی‌های متفاوت گیمرها را پاسخ دهد. از ماجراجویی‌های پرهیجان در دنیاهای فانتزی تا تجربه‌های واقع‌گرایانه‌ای که بازیکنان را در محیط‌های واقعی غرق می‌کند، ژانرهای مختلف بازی‌ها هرکدام ویژگی‌ها و خصوصیات خاص خود را دارند و تجربه‌های متنوعی را به بازیکنان ارائه می‌دهند. درک بهتر این ژانرها و تفاوت‌های میان آن‌ها، به بازیکنان کمک می‌کند تا بازی‌هایی که با سلیقه و علاقه‌شان همخوانی دارد را بهتر بشناسند و تجربه‌ای لذت‌بخش‌تر از بازی‌ها داشته باشند.

بازی‌های معمایی مخصوص افرادی هستند که دوست دارند ذهنشان را به کار بیندازند و از حل معماها لذت می‌برند. چه بازی‌هایی که نسخه‌های ساده‌ای از معماهای واقعی مثل سودوکو هستند و چه بازی‌هایی که به‌ طور کامل در دنیای بازی‌های ویدیویی طراحی شده‌اند، تنوع زیادی در این سبک وجود دارد. این بازی‌ها مهارت‌های حل مسئله بازیکن مثل منطق، تشخیص الگو، حل دنباله‌ها و کامل کردن کلمات را به چالش می‌کشند. بازی‌های معمایی مخصوصاً روی گوشی‌های موبایل که بازی‌های کژوال و معمایی جورچین بسیار محبوب‌اند، طرفداران زیادی دارند.

تمرکز اصلی بازی‌های معمایی روی چالش‌های منطقی و مفهومی است، هرچند بعضی از آن‌ها بخش‌هایی در خود داشته که نیاز به عکس‌العمل سریع دارند. در حالی که بسیاری از بازی‌های اکشن ماجراجویی و ماجراجویی مانند بازی Myst، آثار اشاره و کلیک مانند Machinarium یا سری آنچارند هم از عناصر معمایی در طراحی مراحل خود استفاده می‌کنند، یک بازی معمایی واقعی، حل معما را به‌عنوان هسته‌ی اصلی گیم‌پلی در نظر می‌گیرد. این سبک گاهی با بازی‌های آموزشی نیز همپوشانی پیدا می‌کند.

بازی‌های پازلی تقریباً به قدمت خود بازی‌های ویدیویی هستند. در اواخر دهه‌ی ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ میلادی، رایانه‌ها و کنسول‌های ابتدایی بازی‌هایی ساده و منطقی مانند Maze War ۱۹۷۴ و Sokoban ۱۹۸۲ را دریافت کردند که پایه‌گذار مکانیزم‌های پازل بودند. اما محبوبیت گسترده این ژانر در اواخر دهه‌ی ۸۰ و با انتشار بازی Tetris ۱۹۸۴ آغاز شد. تتریس با گیم‌پلی ساده ولی اعتیادآور خود، تبدیل به یک پدیده‌ی جهانی شد. موفقیت تتریس نشان داد که بازی‌های پازلی می‌توانند هم بازیکنان حرفه‌ای و هم کاربران عادی را جذب کنند. با پیشرفت فناوری، پیچیدگی و تنوع بازی‌های پازلی نیز افزایش یافت. توسعه‌دهندگان شروع به ترکیب عناصر پازل با ژانرهای دیگر کردند و بازی‌هایی ترکیبی پدید آوردند که مرزهای بازی‌های منطقی را گسترش دادند.

اگرچه بازی‌های پازلی شکل‌های مختلفی دارند، اما چند ویژگی مشترک در بیشتر آن‌ها دیده می‌شود. این بازی‌ها بیشتر بر تحریک ذهن تمرکز دارند تا واکنش سریع. از طرفی بازیکن باید در چارچوب قوانین مشخصی معماها را حل کند. مراحل معمولاً به‌مرور سخت‌تر می‌شوند و مکانیزم‌های جدید معرفی می‌گردند. در نهایت بازی‌های کلاسیک پازلی بیشتر روی گیم‌پلی تمرکز دارند تا داستان، هرچند در نسخه‌های مدرن داستان‌سرایی هم وارد شده است.

کژوال (Casual)

Candy Crush

بازی‌های پازل کژوال، نسخه‌های ساده‌تر از ژانر گسترده‌تر پازل هستند. این بازی‌ها طوری طراحی شده‌اند که ورود به آن‌ها سخت نیست و کنترل‌های راحتی دارند. به‌خاطر همین ویژگی‌ها، بین کاربرهای موبایل و کسایی که دنبال یک استراحت ذهنی یا یک تجربه‌ی آرامش‌بخش هستند، محبوب شده‌اند. از جمله‌ زیرمجموعه‌های این سبک می‌توان به بازی‌های حدس کلمات و تصاویر مانند آمیرزا، بازی‌های تطبیق کاشی‌ها (Tile-Matching) با محوریت همسان‌سازی کاشی‌ها یا اشیای مشابه برای حذف آن‌ها از صفحه مانند تتریس یا کندی کراش و بازی‌های سبک Breakout Clone مانند Ricochet Infinity اشاره کرد. در بازی‌های Breakout Clone، توپ را به سمت اجسام مختلف مانند کاشی‌های رنگی به نام آجر می‌زنند تا صفحه خالی شود.

منطقی (Logical)

World of Goo

برای کسانی که عاشق معما و تفکر سیستماتیک هستند، بازی‌های منطقی مناسب است. در این بازی‌ها حل معماها بر اساس قوانین عددی یا منطقی انجام می‌شود و معمولا ورود به آن‌ها دشوارتر از آثار کژول است و معماهای آن نیاز به تفکر بیشتری دارند. از زیرمجموعه‌های این سبک می‌توان به پازل‌های مبتنی بر فیزیک مانند پورتال یا World of Goo و حتی Angry Birds یا آثار اتاق فرار نظیر سری The Room نیز اشاره کرد.

سکوبازی معمایی (Puzzle Platformer)

Inside

سکوبازی معمایی یک زیرژانر از بازی‌های معمایی است که عناصر گیم‌پلی کلاسیک سبک پلتفرمر مثل پریدن، دویدن و حرکت روی سکوها را با مکانیزم‌های پازل هوشمندانه ترکیب می‌کند. می‌توان گفت که در بازی‌های این سبک سرعت عمل و چابکی به اندازه‌ی منطق و حل مسئله اهمیت دارند. در این بازی‌ها پازل‌ها بر اساس فیزیک یا زمان‌بندی طراحی شده‌اند و تعامل با محیط مثل جابجا کردن اجسام، فعال‌سازی کلیدها، برعکس کردن جاذبه و غیره نیز وجود دارد. آزمون و خطا نیز به عنوان بخش اصلی چرخه‌ی گیم‌پلی شناخته می‌شود.

بازی Door Door ۱۹۸۳ و بازی Doki Doki Penguin Land ۱۹۸۵، احتمالاً از نخستین نمونه‌های این سبک به حساب می‌آیند. البته این سبک بسیار متنوع است و بعضا داستان‌سرایی خوبی هم دارد. بازی The Lost Vikings که در سال ۱۹۹۳ منتشر شد، یکی از آثار محبوب این سبک بود. در این بازی سه شخصیت وجود داشت که بازیکن می‌توانست بین آن‌ها جابجا شود و هر کدام توانایی‌های خاص خود را داشتند. از نمونه‌های دیگر این سبک می‌توان به سری پورتال، Little Nightmares، لیمبو، اینساید و… اشاره کرد.

اشیای مخفی

Hidden Folks

در بازی‌های سبک اشیای مخفی، بازیکن باید آیتم‌هایی را که در لیستی مشخص شده‌اند، در یک صحنه پیدا کند. این نوع بازی‌ها یکی از ترندهای محبوب در دنیای بازی‌ها به خصوص آثار موبایلی هستند. بازی Mystery Case Files: Huntsville که در سال ۲۰۰۵ توسط بیگ فیش گیمز (Big Fish Games) منتشر شد، به عنوان اولین بازی مدرن در این سبک شناخته می‌شود. این بازی هم‌زمان با اوج‌گیری محبوبیت بازی‌های کژوال در میانه‌های دهه ۲۰۰۰ منتشر شد. از دیگر بازی‌های این سبک که در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده می‌توان به Hidden Folks اشاره کرد.