بالاترو؛ ترکیبی نوآورانه از بازی‌های کارتی و روگ‌لایک

وقتی نامزدهای بهترین بازی سال 2024 رویداد گیم اواردز معرفی شد، نام یک بازی مستقل به نام بالاترو (Balatro) توجه و تعجب بسیاری را برانگیخت. بازی بالاترو از آن آثاری است که تا به سراغش نروید و در دام چرخهٔ گیم‌پلی آن نیفتید، شاید متوجه نشوید که چرا اینقدر تحویل گرفته شده است.

بگذارید قبل از همه چیز تجربه‌ی شخصی خودم را برایتان بازگو کنم و بعد به سراغ معرفی بالاترو بروم. حتی قبل از اینکه به فصل جوایز آخر سال برسیم و نام بالاترو همه‌جا شنیده شود، جسته‌گریخته نام این بازی را در رسانه‌ها یا محافل گیمینگ آن طرف آبی می‌شنیدم. تا آن زمان باتوجه‌به تعریف‌هایی که شنیده بودم، تقریباً مطمئن بودم بالاترو واقعاً چیزهایی را برای گفتن دارد ولی این دلیلی نمی‌شد که من هم از آن لذت ببرم.

به‌هرحال بالاترو یک بازی مبتنی بر پوکر بود و من هیچ‌وقت نه پوکر را دوست داشته‌ام و نه حتی علاقهٔ چندانی به دیگر بازی‌های مبتنی بر ورق داشتم و همیشه ترجیح می‌دادم به سراغ بازی‌های کارتی و رومیزی بهتری بروم. در زمان اعلام نامزدهای جوایز گیم اواردز هم تقریباً همین شرایط مشابه را داشتم و فقط کنجکاوتر شده بودم اما هنوز همان مانع بزرگ گفته‌شده وجود داشت.

اصولاً پوکر نه در فرهنگ قدیمی ما جایی داشته و نه خوشبختانه در این سال‌ها توانسته در کنار انبوه فرهنگ‌های وارداتی از غرب وارد زندگی‌های ما ایرانی‌ها شود و اصولاً با ما ایرانی‌ها سازگاری ندارد. اگر هم قرار باشد بازی‌های ورق در ایران طرفدار داشته باشد، انواع دیگری از آن است که احتمالاً بهتر از من آن‌ها را بشناسید.

با این حال، شرایط من در این مدت عادی نبود. در این یک سال و نیم گذشته من در حال سپری‌کردن خدمت سربازی بودم و به جز روزهای مرخصی طبیعتاً نه به کنسول و نه به کامپیوتر خود دسترسی نداشتم. تقریباً یک ماه بعد از گیم اواردز بود که ناگهان با خود گفتم حالا که نمی‌توانم بازی‌های تراز اول غالباً طولانی کنسولی امسال را تجربه کنم، چرا فرصتی به بالاترو ندهم و با گوشی موبایل به تجربه‌ی آن نپردازم. حالا اگر برایتان سؤال شده که چگونه در حین خدم سربازی گوشی موبایل همراهم بوده، بحث مفصل دیگری است که ترجیح می‌دهم توضیحی درباره‌ی آن ندهم! به شما هم لزوماً چنین کاری را توصیه نمی‌کنم، مسئولیت و عواقبش کاملاً بر عهده خودتان است!

خلاصه به‌عنوان کسی که در  عمرش نه پوکر دوست داشته و نه تابه‌حال آن را تجربه کرده، بالاترو را نصب کردم و بعد از یادگیری اصول اولیه‌اش شروع به تجربه آن کردم. از آن موقع بود که ساعت‌های بین نگهبانی‌ها پای تجربه‌ی بالاترو سپری شد و تازه بعد از چند ساعت به خودم آمدم و متوجه شدم که بازی بالاترو چقدر اعتیادآور است و چرا ملت را این‌گونه سرگرم خود کرده.

بازی بالاترو دقیقاً چیست؟

بالاترو یک بازی دِک بیلدینگ (Deck-Building) روگ‌لایک تک‌نفره است که بر پایهٔ قوانین پوکر ساخته شده. بالاترو توسط یک توسعه‌دهنده‌ی ناشناس به نام مستعار LocalThunk اهل ساسکاچوان (Saskatchewan) کانادا طراحی شده است.

پوکر با قوانین ساده و تکیه بر شانس و بلوف یکی از محبوب‌ترین بازی‌های کارتی است که در جهان – به‌خصوص خارج از ایران – طرفدار دارد. با این حال، ماهیت اصلی بازی که به چندنفره بودن آن و مخصوصاً قمار بودنش مربوط است، عملاً در بالاترو هیچ جایگاهی ندارد چراکه بالاترو نه چندنفره است و نه هیچ رگه‌ای از قمار در آن دیده می‌شود. شاید یکی از دلایلی که توانستم برخلاف پوکر با بالاترو ارتباط زیادی برقرار کنم، همین موضوع بود.

در عصری که بازی‌های پرزرق‌وبرق تراز اول با هزینه‌های گزاف و مدت توسعهٔ 5-6 ساله ساخته می‌شوند، بازی بالاترو فقط در 2.5 سال توسط یک نفر و با بودجه‌ی نه‌چندان زیادی ساخته شده است. در واقع، LocalThunk این پروژه را صرفاً به‌عنوان یک پروژه‌ی فرعی شروع کرد و قصد داشت صرفاً آن را درون رزومه‌اش قرار دهد ولی با پیشرفت پروژه همه‌چیز کم‌کم تغییر کرد.

در اساس، بالاترو یک بازی کارتی خلاقانه است که با ترکیب ژانر روگ‌لایک و قانون‌های ابتدایی پوکر ساخته شده اما در آن مکانیک‌های نوآورانه و تغییراتی وجود دارد که آن را در عین شبیه بودن به پوکر به یک تجربه‌ی کاملاً بدیع و دلچسب تبدیل کرده است.

گیم‌پلی بازی بالاترو چگونه کار می‌کند؟

نمونه‌ی یک باس بلایند بسیار دشوار که با ترکیب درست جوکرها و کارت‌های مناسب پشت سر گذاشته شده است

برای تجربه‌ی بالاترو، بهتر است یک فهم کلی از بعضی از قوانین پایهٔ پوکر داشته باشید. نگران نباشید، نیازی نیست به پوکر مسلط باشید یا حتی آن را تجربه کرده باشید، فقط کافی است بدانید که در پوکر شما باید با کارت‌هایی که در اختیار دارید (کارت‌های دست خود و کارت‌های مشترک همه بازیکنان)، بهترین دستهٔ کارت پنج‌تایی را بسازید. اگر برایتان سؤال است که بهترین دست‌ها چه چیزهایی هستند، این را می‌توانید با یک جستجوی ساده در اینترنت به دست آورید. هرچند، به همین کار هم نیازی نیست چرا که خود بازی بالاترو ارزش‌گذاری دست‌های مختلف را مقابل شما قرار داده است و می‌توانید با زدن دکمهٔ Run Info در جریان بازی همواره ارزش بهترین دست‌ها را مشاهده کنید.

در بازی بالاترو، هدف اصلی این است که بتوانید با دسته کارت‌هایی که در اختیار دارید و جوکرهایی که کسب می‌کنید (در ادامه توضیح می‌دهم)، بلایندها را شکست دهید. در بازی سه نوع بلایند با نام‌های بلایند کوچک، بلایند بزرگ و باس بلایند (بلایند غول آخر) وجود دارد. برای شکست‌دادن بلایندها باید دستهٔ کارت‌های خود را شخصی‌سازی کنید و آن‌ها را ارتقا دهید، جوکرهای قدرتمندی به‌ دست آورید و به‌جای بلوف‌زنی، استراتژی داشته باشید و بتوانید بهترین امتیازها را از کارت‌های خود کسب کنید.

در بازی بالاترو، هیچ مرحله مشخصی وجود ندارد؛ در عوض، هر دور بازی شامل چندین راند است که در هر سه راند با یک بلایند غول آخر مواجه می‌شوید که باید با رسیدن به یک امتیاز خاص از طریق بازی کردن دست‌های مختلف پوکر آن را شکست دهید. طبق قانون بازی‌های روگ‌لایک، راندهای هر دور بازی به‌صورت تصادفی خواهد بود و شما با بلایندهای غول آخر متفاوتی مواجه خواهید شد. بین هر راند می‌توانید با استفاده از پول به‌دست‌آمده از شکست دادن بلایندها کارت‌های جوکر و توانایی‌های جدیدی را از فروشگاه درون بازی خریداری کنید که اصل جذابیت بازی با همین کارت‌های جوکر آن پدید می‌آید.

بالاترو بر پایهٔ یک مفهوم ساده عمل می‌کند. به هرکدام از دست‌های پوکر شما یک امتیاز و یک ضرب‌کننده متناظر اختصاص داده شده است که شما باید سعی کنید با جوکرها یا قابلیت‌های دیگر این امتیاز و ضرب‌کننده را بیشتر کنید. شما یک دسته کارت دریافت می‌کنید، این فرصت را دارید که تا سه مرتبه تا ۵ کارت را دور بیندازید و کارت‌های بهتری دریافت کنید و سپس به هدفتان یعنی رو کردن بهترین دست ممکن و کسب امتیاز لازم برسید. هیچ حریف مستقیمی در بازی وجود ندارد و صرفاً باید بتوانید با دست‌هایی که بازی می‌کنید، به امتیاز گفته‌شده در راندهای گوناگون دست پیدا کنید.

جوکرها و قدرت‌های ویژه

تعدادی از 150 کارت جوکر بازی بالاترو

بزرگ‌ترین نوآوری و جذاب‌ترین اصلی که بالاترو را این‌قدر متفاوت و جذاب کرده، کارت‌های منحصر‌به‌فرد جوکر آن است. 150 کارت جوکر در بازی وجود دارد که می‌توانید آن‌ها را با پول‌هایی که بعد از شکست‌دادن بلایندها به دست می‌آورید، خریداری کنید. هرکدام از این جوکرها قابلیت‌های مختلفی را به شما می‌دهد که تأثیر زیادی روی بازی می‌گذارند. اینکه چه جوکرهایی برای خرید در مقابلتان قرار می‌گیرد، می‌تواند استراتژی شما را به کل تغییر دهد.

البته، فقط جوکرها به موفقیت شما در بازی و کسب امتیازهای بالاتر کمک نمی‌کنند. بعضی از کارت‌های خاص یا بسته‌های ویژه وجود دارد که می‌تواند چیزهای مختلفی را به شما بدهد یا حتی ارزش یک دست خاص (مثلاً ارزش یک دست جفت) را ارتقا دهد.

راز پشت محبوبیت بالاترو چیست؟

پولی که درون بازی به دست می‌آورید، اهمیت بسیاری دارد زیرا می‌توانید با آن در فروشگاه بازی کارت‌های جوکر و دیگر کارت‌ها و بسته‌های ارتقا را خریداری کنید.

قوانین پوکر بسیار ساده هستند اما اندک پیچیدگی آن با بلوف‌زدن و شرط‌بندی (و محدودیت دست بسیار کوچک‌تر از بالاترو) حاصل می‌شود. بازی بالاترو این قوانین ساده را به ارث برده و پیچیدگی خود را با مکانیک‌های نوآورانه در قالب افزودن کارت‌های جوکر و کارت‌های خاص دیگر و همچنین با الگوگرفتن از ژانر روگ‌لایک به سطح جذاب دیگری رسانده است. بلایندهای غول آخر هم هیجان خودشان را دارند زیرا هرکدام یک قانون تصادفی منحصربه‌فرد دارند؛ مثلاً بعضی از آن‌ها ممکن است امتیاز شما را نصف کنند یا بعضی ممکن است شما را مجبور به استفاده یک نوع دست بازی کنند.

قضیه چندان پیچیده نیست. خالق بازی بالاترو، قوانین شناخته‌شدهٔ پوکر را گرفته و آن را با ایده‌هایی جذاب از بازی‌های دیگر و سبک روگ‌لایک ترکیب کرده تا به این ترکیب کم‌نقص و شدیداً اعتیادآور رسیده است. این چرخهٔ گیم‌پلی به حدی هیجان‌انگیز طراحی شده که همواره شما بعد از هر شکست می‌خواهید یک دور دیگر هم بازی را تجربه کنید تا بلکه بتوانید جوکرهای بهتری به دست آورید و استراتژی‌های مناسب‌تری را پیاده‌سازی کنید. باید همواره حواستان به حساب‌وکتاب باشد تا بدانید که چه جوکرهایی به نفعتان خواهد بود یا بهتر است از چه دست‌هایی استفاده کنید. از طرف دیگر یادگیری اصول بازی هم بسیار آسان است و به خاطر تک‌نفره بودن آن نیازی ندارید که جمعی از بازیکنان را پیدا کنید و مهم‌تر از آن خبری از قمار هم نیست و راحت می‌توانید تفریح کنید.

در حالی که در پوکر «استریت فلاش» (پنج کارت پشت‌سرهم از یک نوع خال) از یک «جفت» (یک جفت کارت با عدد مشابه) ارزش بسیار بالاتری دارد اما شخصاً راندهایی را تجربه کردم که به خاطر جوکرهایی که در دست داشتم، بازی کردن یک جفت برای من به‌شدت با ارزش‌تر از استریت فلاش بود و من با همین استراتژی پیش رفتم و این جذابیت و پویایی خاصی به بازی می‌بخشد چراکه تاکتیک‌هایی گوناگونی را برای شما مهیا می‌کند.

بالاترو درباره‌ی پایبندی به قوانین اولیه برای موفقیت نیست؛ بلکه درباره‌ی تغییر قوانین برای بازتعریف معنای موفقیت است و وقتی توانستید با ترکیب کارت‌های خود حد امتیاز خواسته‌شده را در بلایندهای دشوارتر به دست آورید، حس بسیار رضایت‌بخش و دلچسبی خواهید داشت.

بازی بالاترو یک‌بار دیگر نشان می‌دهد که برای توسعهٔ بازی‌های فوق‌العاده‌ای که بتواند شما را ساعت‌ها سرگرم کند، لزوماً نیاز به دسترسی به بهترین تکنولوژی‌ها و عظیم‌ترین منابع مالی و انسانی نیست. یک قلب پرشور و علاقه‌مند و یک ذهن خلاق و نوآورانه شرط اصلی است. نمی‌دانم LocalThunk به پوکر علاقهٔ زیادی دارد یا به بازی‌های روگ‌لایک ولی مشخصاً این اشتیاق و عشق او به یکی از این‌ها – یا شاید هر دو – در کنار مکانیک‌های نوآورانه‌ای که با فهم درستی از طراحی بازی حاصل شده به چنین پدیدهٔ شگفت‌انگیزی همچون بالاترو منجر شده است که حتی فردی مثل من را هم این‌طوری مشتاقانه پای بازی نگه داشته و توانسته‌ تحسین‌های جهانی را برانگیزد.

روی چه پلتفرم‌هایی و چگونه بالاترو را بازی کنیم؟

اکنون که با بازی بالاترو و جاذبهٔ خاص آن آشنا شدید، احتمالاً این سؤال برایتان پیش آمده باشد که بالاترو را روی چه پلتفرم‌هایی می‌توانید بازی کنید. بالاترو تقریباً روی تمامی پلتفرم‌های ممکن در دسترس است. شما می‌توانید آن را روی پلی‌استیشن 4، پلی‌استیشن 5، ایکس‌باکس وان، ایکس‌باکس سری ایکس/ اس، کامپیوترهای شخصی (ویندوز و مک) و البته گوشی‌های همراه (سیستم‌عامل اندروید و مک) در دسترس است.

نکته‌ی قابل‌توجه این است که این بازی از طریق سرویس اشتراکی گیم‌پس برای پلتفرم‌های ایکس‌باکس در دسترس است و همچنین به‌عنوان یکی از بازی‌های ماه مه پلی‌استیشن پلاس اسنشال هم قرار گرفته است. این یعنی در حال حاضر هرکدام از این دو سرویس اشتراکی را داشته باشید، می‌توانید بدون هزینه‌ی اضافی بازی بالاترو را روی کنسول‌های نسل هشتمی یا نسل نهمی خود تجربه کنید.

با این حال، شاید شما هم به من بگویید با همهٔ این تعریف‌هایی که از بازی دادم، همچنان حوصلهٔ نشستن پای کنسول و بازی کردن یک بازی مبتنی بر پوکر را ندارید که البته عجیب هم نیست و می‌توانم آن را بپذیرم. در این صورت می‌توانید بازی را در کامپیوترهای شخصی خود تجربه کنید. اگر برای تجربه بالاترو روی کامپیوترهای شخصی هم تنبلی می‌کنید، گوشی‌های موبایل انتخابی است که نمی‌توانید به آن نه بگویید.

شاید حتی بتوانم بگویم بهترین و راحت‌ترین شیوه‌ی تجربه‌ی بازی بالاترو همین گوشی‌های هوشمند باشد؛ زیرا می‌توانید در هر فرصت مرده‌ای که نصیبتان می‌شود و کار خاصی نمی‌توانید بکنید، گوشی خود را بردارید و به تجربه‌ی بالاترو بپردازید. به‌خصوص با توجه روگ‌لایک بودن بازی، هر دور بازی چندان هم طول نمی‌کشد. این بی‌شباهت به تجربه‌ی شخصی خودم هم نیست. البته، این بهترین راه است به شرطی که بتوانید بر اعتیادآوری شدید بازی غلبه کنید و بازی باعث نشود که از کار و زندگی بیفتید.

مهم نیست بازی‌های کارتی، پوکر یا ژانر روگ‌لایک را دوست داشته باشید یا نه، به نظر من بالاترو حداقل این شایستگی را دارد که چند دست آن را بازی کنید و به آن فرصت بدهید. مخصوصاً حالا که تجربه‌ی آن به‌راحتی از طریق پلتفرم‌های مختلف در دسترس است. فقط بگذارید در انتها نصیحتی دوستانه داشته باشم. اگر تاکنون به سراغ بازی بالاترو نرفته‌اید و دانش‌آموز یا دانشجو هستید، توصیه می‌کنم حداقل تجربه‌ی آن را به بعد از فصل امتحانات موکول کنید و اگر شاغل هستید یا ازدواج کرده‌اید، حواستان باشد که درباره‌ی اعتیادآوری بازی شوخی نمی‌کنم و واقعاً بازی بعد از هر دور شما را مشتاق می‌کند که یک دست دیگر هم به تجربه‌ی آن بپردازید. هرچند این قضیه‌ای نیست که نتوان با کمی عزم جدی آن را کنترل کرد.