عوارض نزدن ضدآفتاب چیست؟

نور خورشید پرتوهای مضری دارد که قرار گرفتن در معرض آن‌ها در درازمدت به عوارض متعددی مثل آفتاب‌سوختگی، ملاسما، پیری زودرس و سرطان پوست منجر می‌شود. اگرچه ضدآفتاب از بروز این مشکلات جلوگیری می‌کند، اما هنوز افرادی هستند که به دلایل مختلف از جمله عدم آگاهی یا سهل‌انگاری از این محصول کاربردی استفاده نمی‌کنند. اگر شما هم از این دسته از افراد هستید، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا با عوارض نزدن ضدآفتاب بیشتر آشنا شوید و اهمیت استفاده از آن را بهتر درک کنید.

1,189,800

737,680

تومان

604,000

399,900

تومان

اهمیت استفاده از ضد آفتاب

کرم ضدآفتاب فقط مخصوص روزهای گرم سال نیست؛ حتی در زمستان و روزهای ابری هم باید از این محصول استفاده کنید. چرا که 80 درصد پرتوهای نور خورشید از ابرها عبور می‌کنند و به پوست می‌رسند. این پرتوها نه تنها به سلول‌های پوست آسیب می‌زنند و روند پیری را تسریع می‌کنند، بلکه می‌توانند باعث تشدید بعضی از مشکلات پوستی مانند روزاسه، اگزما و آکنه شوند. به همین دلیل است که توصیه می‌شود همه‌ی افراد بالای 6 ماه از کرم ضدآفتاب استفاده کنند.

استفاده‌ی روزانه از کرم ضد‌آفتاب ساده‌ترین راه برای تقویت سد محافظ پوست و پیشگیری از آفتاب‌سوختگی یا التهاب ناگهانی پوست است. این محصول همچنین به کنترل سایر بیماری‌های پوستی کمک می‌کند و جلوی تشدید علائم آن‌ها را می‌گیرد.

عوارض نزدن ضدآفتاب

هر فعالیتی که برای انجام دادن آن مجبور شوید مدت زمان زیادی را در فضای باز سپری کنید، به معنی ساعت‌ها قرار گرفتن در معرض نور خورشید است. این موضوع به‌ویژه زمانی که از کرم ضدآفتاب استفاده نمی‌کنید به مرور زمان به سلامت و زیبایی شما آسیب می‌زند و احتمال ابتلا به بسیاری از مشکلات پوستی را افزایش می‌دهد. در ادامه به مشکلاتی که ممکن است به دلیل استفاده نکردن از کرم ضدآفتاب با آن‌ها مواجه شوید، اشاره می‌کنیم.

1. برنزه شدن پوست

وقتی در معرض اشعه‌ی فرابنفش (UV) خورشید قرار می‌گیرید، بدن شما برای محافظت از خود در برابر آسیب‌های بیشتر شروع به افزایش تولید ملانین می‌کند. در نتیجه‌ی این اتفاق، طی 48 ساعت رنگ پوست تیره‌تر از آنچه که هست می‌شود. ملانین همان رنگدانه‌ای است که در تعیین رنگ مو، چشم و پوست نقش دارد.

پوست برنزه ممکن است جذاب به نظر برسد، اما این تغییر رنگ در حقیقت به دلیل آسیب لایه‌ی بیرونی پوست رخ می‌دهد و در درازمدت ممکن است به سرطان منجر شود. از این‌رو برای جلوگیری از بروز این مشکلات باید بهترین کرم ضدآفتاب با SPF بالاتر از30 را انتخاب کرده و به طور منظم از آن استفاده کنید.

2. آفتاب‌سوختگی

آفتاب‌سوختگی یکی از شایع‌ترین عوارض نزدن ضدآفتاب است. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که اشعه‌ی فرابنفش خورشید به‌صورت مستقیم به DNA سلول‌های پوست آسیب می‌رساند و واکنش التهابی را در بدن فعال می‌کند.

این عارضه‌ی پوستی می‌تواند ‌از نوع خفیف تا شدید متغیر باشد. آفتاب‌سوختگی درجه یک تنها زمانی رخ می‌دهد که فقط لایه‌ی بیرونی پوست آسیب ببیند؛ اما آفتاب‌سوختگی درجه‌ دو به لایه‌های عمیق‌تر پوست و پایانه‌های عصبی آسیب می‌رساند و برای بهبودی به مدت زمان بیشتری نیاز دارد.

علائم رایج آفتاب‌سوختگی عبارتند از:

• قرمزی پوست
• درد
• تورم
• خستگی
• افزایش دمای پوست

درد و قرمزی معمولا در 6 تا 48 ساعت اول بیشتر است. به‌علاوه، در موارد شدید ممکن است علائم زیر هم ظاهر شود:

• راش پوستی
• حالت تهوع
• تب
• سرگیجه
• لرز

آفتاب‌سوختگی فقط در روزهای گرم تابستان رخ نمی‌دهد؛ حتی در روزهای برفی یا ابری هم ممکن است با این مشکل مواجه شوید. به یاد داشته باشید که فقط 15 دقیقه مواجهه مستقیم با نور آفتاب برای سوختن پوست کافی است. با این حال، با انتخاب بهترین ضدآفتاب رنگی یا بی‌رنگ و پوشیدن لباس مناسب می‌توانید احتمال بروز این مشکل را به حداقل برسانید.

3. کک‌ومک

کک‌ومک هم مشکل دیگری است که می‌توان در فهرست عوارض نزدن ضدآفتاب قرار داد. این لکه‌های کوچک، قهوه‌ای و مسطح معمولا روی نواحی خاصی از بدن که در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرند ظاهر می‌شوند و معمولا در تابستان افزایش می‌یابند. کک‌ومک می‌تواند در هر فردی ایجاد شود، اما احتمال بروز آن در کسانی که پوست روشن و موی بلوند یا قرمز دارند بیشتر است.

کک‌ومک به‌خودی‌خود برای سلامتی ضرری ندارد، اما بعضی از سرطان‌ها در مراحل اولیه ممکن است شبیه به کک‌ومک به نظر برسند. در صورت بروز خونریزی و خارش یا تغییر اندازه، شکل و رنگ لک‌ها حتما به پزشک مراجعه کنید.

4. ملاسما

وقتی صحبت از عوارض نزدن ضد آفتاب می‌شود، ملاسما هم از مواردی است که می‌توان به آن اشاره کرد. این عارضه که به صورت لک‌های قهوه‌ای روی گونه‌ها، بینی، پیشانی و چانه ظاهر می‌شود در زنان باردار شایع‌تر است، اما مردان هم ممکن است به آن مبتلا شوند.

علت دقیق ملاسما هنوز به ‌طور کامل مشخص نیست. با این حال، افراد با پوست تیره بیشتر از کسانی که پوست روشن دارند، در معرض خطر ابتلا به این عارضه هستند. بارداری، مصرف قرص‌های ضدبارداری، بیماری‌های غده‌ی تیروئید و استرس هم از عوامل احتمالی ایجاد ملاسما به شمار می‌روند. علاوه بر این، قرار گرفتن در معرض نور خورشید هم می‌تواند باعث ملاسما شود. چرا که اشعه‌ی فرابنفش بر سلول‌های تولیدکننده‌ی ملانین (ملانوسیت‌) تاثیر می‌گذارد.

اگر ملاسما دارید، با پزشک در مورد نحوه‌ی انتخاب بهترین ضدآفتاب روشن‌کننده پوست مشورت کنید. این نوع ضدآفتاب‌ علاوه بر این‌که جلوی بدتر شدن لک‌های ملاسما را می‌گیرد، بلکه به کم‌رنگ‌تر شدن آن‌‌ها هم کمک می‌کند.

5. لکه‌های پیری

لکه‌های پیری هم از مهم‌ترین عوارض نزدن ضدآفتاب محسوب می‌شوند. این تیرگی‌های پوست که به آن‌ها «لکه‌های خورشیدی» یا «لکه‌های کبدی» هم می‌گویند، معمولا روی صورت و دست که بیشتر در معرض نور آفتاب قرار گرفته‌اند، به وجود می‌آیند. لکه‌های پیری در افراد بالای 50 سال بسیار شایع هستند، اما افراد جوان‌تر هم اگر زمان زیادی از وقت خود را زیر نور آفتاب بگذرانند، ممکن است به آن‌ها دچار شوند.

لکه‌های پیری به سلامتی آسیب نمی‌زنند، اما باید با پزشک مشورت کنید تا مطمئن شوید که به مشکل جدی‌تری مثل سرطان پوست مبتلا نیستید. علاوه بر این، مرتب ضدآفتاب بزنید تا جلوی بدتر شدن لک‌ها را بگیرید. ضدآفتاب را حتما متناسب با نوع پوست خود تهیه کنید. پزشک بهترین فردی است که می‌تواند به شما در انتخاب بهترین ضدآفتاب برای پوست چرب یا بهترین ضدآفتاب پوست خشک کمک کند.

6. چین‎‌و‌چروک

بیش از 90 درصد چروک‌هایی که به بالا رفتن سن نسبت داده می‌شوند، در واقع در اثر آسیب‌های ناشی از نور خورشید به وجود آمده‌اند. کلاژن و الاستین 2 پروتئین‌ مهم هستند که استحکام پوست را افزایش می‌دهند و به آن خاصیت ارتجاعی می‌بخشند. اما اشعه‌‌ی فرابنفش خورشید می‌تواند این پروتئین‌ها را تخریب کند. متخصصان به این آسیب مزمن که در نهایت به چین‌وچروک منجر می‌شود، «پیری ناشی از نور» (Photoaging) می‌گویند.

استفاده‌ی منظم از ضدآفتاب می‌تواند تا حد زیادی از تخریب کلاژن و الاستین جلوگیری کرده و سرعت پیری پوست را کاهش دهد. ضدآفتاب با ایجاد یک سد محافظتی روی پوست مانع نفوذ اشعه‌های مضر فرابنفش می‌شود و در نتیجه از بروز چین‌وچروک در سنین پایین پیشگیری می‌کند.

7. رگ‌های عنکبوتی صورت

آیا تابه‌حال متوجه رگ‌های قرمز و نازک دور بینی یا روی گونه‌های خود شده‌اید؟ این رگ‌ها هم در اثر قرار گرفتن در معرض نور فرابنفش ایجاد می‌شوند. بعضی از مردم به این پدیده «رگ‌های خونی شکسته» می‌گویند، اما این اصطلاح چندان دقیق نیست. چون اگر رگ‌ها دچار شکستگی شوند، خون به داخل پوست نشت می‌کند و باعث کبودی می‌شود.

این وضعیت که به آن «رگ‌های عنکبوتی» هم گفته می‌شود، از عوارض نزدن ضدآفتاب است و به دلیل گشاد شدن مویرگ‌های پوست رخ می‌دهد. الیاف الاستین عروق خونی را سفت و محکم نگه می‌دارند؛ اما وقتی در اثر تابش نور آفتاب تخریب می‌شوند، دیگر نمی‌توانند وظیفه‌ی خود را به درستی انجام دهند. در نتیجه، عروق خونی گشاد شده و به راحتی روی پوست به چشم می‌آیند.

استفاده از ضدآفتاب یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای پیشگیری از بروز رگ‌های عنکبوتی است. این محصول با محافظت از الیاف الاستین به حفظ سلامت دیواره‌ی عروق خونی کمک می‌کند و مانع گشاد شدن آن‌ها می‌شود.

8. قرمزی گردن

قرمزی گردن با آفتاب‌سوختگی حاد که بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب ایجاد می‌شود، متفاوت است. این قرمزی دائمی که به آن «پویکیلودرما» (Poikiloderma) می‌گویند، اغلب در کناره‌های گردن دیده می‌شود. البته گاهی‌اوقات بخش فوقانی و مرکزی قفسه‌ی سینه را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.

باغبان‌ها، کارگران ساختمانی، رانندگان کامیون، ورزشکاران و سایر کسانی که مدت ‌زمان زیادی را در فضای باز سپری می‌کنند بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به پویکیلودرما هستند. چرا که گردن‌ یا قفسه‌ی سینه‌ی آن‌ها به‌ طور مداوم در معرض تابش نور اشعه‌ی فرابنفش قرار می‌گیرد. در نتیجه، ‌عروق خونی در این نواحی گشاد می‌شوند و ظاهر پوست همیشه قرمز به نظر می‌رسند.

نکته‌ی جالب اینجاست که پوست زیر چانه معمولا دست‌نخورده باقی می‌ماند. چون سایه‌ای که چانه ایجاد می‌کند جلوی رسیدن نور خورشید را به این ناحیه می‌گیرد. اگر می‌خواهید از بروز عارضه‌ی پویکیلودرما جلوگیری کنید علاوه بر صورت، به گردن خود هم ضد آفتاب بزنید و آن را در طول روز به صورت مرتب تمدید کنید.

9. جوش‌های سرسیاه

جوش‌های سرسیاهی که به دلیل قرار گرفتن در معرض نور خورشید به وجود می‌آیند با جوش‌های مرتبط با آکنه متفاوت هستند. این نوع جوش‌ها که معمولا روی شقیقه‌‌ و گونه‌ها دیده می‌شوند به دلیل تخریب الاستین توسط اشعه‎‌ی فرابنفش به وجود می‌آیند. وقتی الاستین از بین می‌رود، خاصیت کشسانی پوست کاهش می‌یابد و منافذ بزرگی روی آن ایجاد می‌شود که آلودگی‌ها را در خود نگه می‌دارند و به مرور زمان تیره می‌شوند.

این وضعیت که به آن «سندرم فاور-راکوشو» (Favre-Racouchot syndrome) می‌گویند، اغلب در مردان میانسال که مدت زمان زیادی در معرض نور آفتاب هستند مشاهده می‌شود. ضایعات مرتبط با سندرم فاور-راکوشو معمولا به ‌صورت متقارن در دو سمت صورت ظاهر می‌شوند. با این حال، میزان آسیب ممکن است در یک سمت (برای مثال، سمت چپ که هنگام رانندگی بیشتر در معرض آفتاب است) شدیدتر باشد.

برای کاهش ریسک احتمال ابتلا به سندرم فاور-راکوشو توصیه می‌شود به‌طور منظم از ضدآفتاب استفاده کنید. ضدآفتاب با محافظت از پوست در برابر اشعه‌های مضر نور خورشید از گشاد شدن منافذ جلوگیری کرده و به حفظ سلامت و زیبایی پوست کمک می‌کند.

10. سرطان پوست

سرطان پوست بدون شک یکی از مهم‌ترین عوارض نزدن ضدآفتاب است. البته استعداد ابتلا به این بیماری می‌تواند ارثی هم باشد؛ یعنی از طریق ژن‌ها از نسلی به نسل دیگر منتقل شود. با این حال، شواهد نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض پرتوهای فرابنفش خورشید نقش مهمی را در بروز این بیماری خطرناک ایفا می‌کند. این پرتوها به 2 طریق ممکن است به سرطان منجر شوند:

• آسیب رساندن به DNA سلول‌ها که باعث رشد غیرطبیعی پوست و ایجاد توده‌های خوش‌خیم یا بدخیم می‌شود
• تضعیف سیستم ایمنی و کاهش توانایی بدن برای مقابله با سلول‌های سرطانی

استفاده‌ از کرم ضدآفتاب و معاینه‌ی منظم پوست در خانه می‌تواند به پیشگیری از سرطان یا تشخیص آن در مراحل اولیه کمک کند. همچنین لازم است بروز هر گونه علامت مشکوک مثل تغییر اندازه و رنگ خال‌ها یا خونریزی غیرعادی به پزشک اطلاع داده شود.

منابع: skincancer, webmd, fda