بهترین سم برای کشتن هزارپاها در گلدان

چند وقت پیش، زمانی که در اتاق کارم به گلدان کوچک روی میز کنار پنجره نگاه می‌کردم، متوجه حضور چند هزارپا شدم که در خاک گلدان حرکت می‌کردند. این موضوع کمی نگرانم کرد و احساس کردم بهتر است هر چه سریع‌تر راهکاری برای کنترل و از بین بردن آن‌ها پیدا کنم.

از آنجا که نمی‌خواستم از سموم شیمیایی قوی و خطرناک استفاده کنم و همچنین تصمیم داشتم مراقبت درستی از گیاهم داشته باشم، دست به جست‌وجو در اینترنت زدم تا بهترین روش‌ها و سم‌های موثر و مطمئن را برای از بین بردن هزارپا پیدا کنم.

نتیجه کار رسیدن به یک روش عالی و کاربردی شد که می‌خواهم در این مطلب از دیجی‌کالا مگ آن را با شما به اشتراک بگذارم. پس اگر گلدان شما هم درگیر این آفت پر دست و پا شده است، پیشنهاد می‌کنم این مطلب را تا آخر بخوانید.

هزارپا چیست؟

هزارپاها خزندگانی هستند که حدود 2.5 سانتی‌متر طول دارند و اغلب به اشتباه صدپا نامیده می‌شوند؛ در حالی که در واقع نهایتا 25 جفت پا دارند. هزارپاها گونه‌های زیاد و متنوعی دارند، اما رایج‌ترین هزارپایی که در گیاهان شما یا داخل خانه می‌بینید، از نوعی به نام هزارپای خانگی است. این حشرات بدن صاف و کم‌ ارتفاعی به رنگ زرد تا قهوه‌ای دارند و در واقع حشره نیستند، بلکه جزو گروه بندپایان هستند (چند پاها) به شمار می‌روند.

خبر خوب این است که هزارپاها در واقع مفید هم هستند، چون گوشت‌خوار بوده و از حشرات مختلفی مثل مگس و عنکبوت تغذیه می‌کنند. پس اگر آن‌ها را داخل گیاه دیدید بدانید که بیشتر به خاطر وجود مواد آلی و رطوبت است چون هزارپاها در محیط‌های تاریک، مرطوب و نمناک رشد می‌کنند. همچنین به دلیل حشرات دیگری که گیاهان جذب می‌کنند ممکن است به سراغ گلدان آمده باشند. پس می‌توان نتیجه گرفت که آن‌ها واقعا از گیاه تغذیه نمی‌کنند و آسیب مستقیم به آن نمی‌رسانند، اما طبیعتا دیدنشان خوشایند نیست.

هزارپاهای گلدان اغلب با هزارپایان اشتباه گرفته می‌شوند. هزارپاها طول‌شان بین حدود 1.2 تا 16.5 سانتیمتر متغیر است، بدن صاف، قهوه‌ای و بدن‌شان بیشتر پهن است و تعداد پاهای بیشتری دارند. هزارپاها هم گاهی وارد خانه می‌شوند اما بیشتر در باغ‌ها یافت می‌شوند، کندتر حرکت می‌کنند و در مواجهه با خطر خود را جمع می‌کنند. البته روش مبارزه با هر دو مشابه است.

بسیاری از گیاهان آپارتمانی پیش از وارد شدن به خانه، در محیط‌های گرم و مرطور که اغلب باز هستند، رشد می‌کنند. چون این فضاها گرما و رطوبت لازم را برای این گیاهان دوستدار رطوبت فراهم می‌کنند. با این وجود بعضی از این گیاهان ممکن است میزبان چند حشره خزنده شده باشند. از طرف دیگر هزارپاها به طور طبیعی در بعضی بخش‌های خانه، به خصوص زیرزمین و حمام که محیط مرطوب‌تری دارند، زندگی می‌کنند؛ اما این اتفاق در خود گیاهان نادرتر است.

جالب است بدانید که اگر یک هزارپا در خانه دیدید احتمالا تعداد زیادی از آن‌ها را همزمان نخواهید یافت، چون آن‌ها حیواناتی منزوی‌اند. آن‌ها در طول روز در مکان‌های تاریک و مرطوب پنهان می‌شوند و شب‌ها برای جست‌وجوی غذا بیرون می‌آیند. این حشرات نمی‌توانند به شما آسیب بزنند چون فک ضعیفی دارند و معمولا قادر به سوراخ کردن پوست نیستند. در موارد نادر که نیش می‌زنند هم دردی مشابه نیش زنبور یا حتی کمتر از آن ایجاد می‌کنند.

چرا در گلدان هزارپاها وجود دارد؟

هزارپاها به دلیل نیاز به محیط‌های تاریک، مرطوب و خنک است و معمولا خاک گلدان‌ها چنین شرایطی را فراهم می‌کن. به همین دلیل هزارپاها جذب این فضاها می‌شوند. خاک گیاهان آپارتمانی وقتی زیاد آبیاری می‌شود یا زهکشی مناسبی ندارد، می‌تواند تبدیل به مکانی مناسب برای رشد هزارپاها شود. علاوه بر این وجود بقایای آلی مثل برگ‌های خشک شده و سایر مواد گیاهی در سطح خاک، منبع غذایی و پناهگاهی مطلوب برای هزارپاها فراهم می‌کند که باعث حضور و تجمع آن‌ها در گلدان می‌شود.

همچنین هزارپاها به طور طبیعی گوشت‌خوار بوده و علاقه‌مند به شکار حشرات کوچک و دیگر بندپایان هستند که ممکن است در محیط گلدان زندگی کنند. بنابراین اگر گیاه یا خاکی میزبان حشرات دیگری باشد، هزارپاها به سمت آن جذب می‌شوند تا از این منابع غذایی بهره‌مند شوند. ترکیب شرایط رطوبت مناسب، مواد آلی و وجود حشرات، محیط ایده‌آلی برای هزارپاها پدید می‌آورد که باعث می‌شود آن‌ها در گلدان‌های خانگی دیده شوند.

راه‌های ورود هزارپاها به گلدان

راه‌های اصلی ورود گیاهان خانگی به خانه عبارتند از:

• درها و پنجره‌های باز: بعضی آفات از طریق هوا وارد می‌شوند و در گلدان‌ها و گیاهان جای جدیدی برای زندگی و تغذیه پیدا می‌کنند.
• خاک آلوده: باید مطمئن شوید خاک اضافه را در ظروف دربسته نگهداری می‌کنید. خاک گیاه جدید را قبل از انتقال به خانه بررسی کنید و خاک گیاهانی که از بیرون به داخل می‌آورید را هم به درستی ضدعفونی کنید.
• گیاهان جدید: حتی اگر گیاه تازه را کاملا بررسی کرده باشید، همیشه احتمال وجود حشره‌ای در خاک یا روی گیاه وجود دارد. حتما گیاه جدید را برای مدتی جدا نگه دارید تا از گسترش احتمالی آفت جلوگیری شود.

با اینکه همیشه توصیه می‌شود تا جایی که ممکن است به گیاهانتان فرصت دهید و آن‌ها را درمان کنید، باید بدانید گاهی اوقات اگر دیر متوجه آسیب شوید ممکن است گیاه قابل نجات دادن نباشد. البته اینجا قرار است درباره این صحبت کنیم که چطور علائم را زودتر بشناسید و بتوانید قبل از زیاد شدنِ مشکل، اقدام کنید. اگر قبلا گیاهی را به دلیل آفات از دست داده‌اید ناامید نشوید. اتفاقی است که برای همه پیش می‌آید، اما با این راهنما برای آینده مجهزتر خواهید بود!

چگونه از شر هزارپاها خلاص شویم؟

حالا که شناخت بیشتری نسبت به چند پاها و هزارپاها پیدا کردیم، وقت آن رسیده که درباره روش از بین بردن آن‌ها هم صحبت کنیم. اگر گیاه شما مدتی را در فضای باز گذرانده، احتمال زیادی وجود دارد که هزارپاها در خاک آن خانه کرده باشند؛ به همین دلیل باید قبل از آوردن گلدان به خانه، مبارزه با هزارپا را شروع کنید.حتی اگر شک دارید که آفتی دارد یا نه، حتما قبل از آوردن گیاه به داخل، آن را با دقت بررسی کنید و اگر نیاز به آفت کشی داشت، حتما انجام دهید.

خبر خوب این است که هزارپاها به‌دلیل رفتار منزوی‌شان، نسبتا راحت از بین می‌روند و نیازی به تلاش زیاد نیست. یکی از روش‌های سریع و ساده این است که می‌توانید آن‌ها را با جاروبرقی جمع کنید! البته این روش لاروها (نوزادان هزارپا) را حذف نمی‌کند، پس بهتر است حداقل یکی از روش‌های زیر را هم به کار ببرید.

روش‌های غیرشیمیایی و پیشگیرانه

روش‌های غیرشیمیایی و پیشگیرانه نقش بسیار مهمی در کنترل و پیشگیری از بازگشت هزارپاها در گلدان‌های خانگی ایفا می‌کنند. اولین و مهم‌ترین گام مدیریت صحیح رطوبت خاک است. هزارپاها محیط‌های مرطوب و خنک را ترجیح می‌دهند، بنابراین نباید خاک گلدان را بیش از حد آبیاری کرد.

بهتر است قبل از هر بار آبیاری، سطح خاک خشک بودن نسبی خود را نشان دهد تا از تجمع رطوبت جلوگیری شود. همچنین زهکشی مناسب گلدان اهمیت بسیاری دارد. استفاده از گلدان‌هایی با سوراخ تخلیه مناسب و خاک سبک و متخلخل باعث می‌شود آب اضافی سریع‌تر خارج شود و محیط را برای هزارپاها نامساعد کند.

از طرف دیگر پاکیزگی محیط گیاهان یکی دیگر از روش‌های پیشگیری است. حذف برگ‌های خشک شده و بقایای گیاهی روی خاک، رفیوژ و کاشت در مکان‌های تمیز از تجمع مواد آلی جلوگیری می‌کند. این مواد بهترین مکان برای تخم‌گذاری و رشد هزارپاها هستند و با حذف آن‌ها امکان لانه کردن هزارپاها را از بین می‌برید.

استفاده از خاک‌های استریل شده و گندزدایی ابزارهای باغبانی قبل از تماس با گیاهان، به کاهش انتقال آفات کمک زیادی می‌کند. همچنین توصیه می‌شود گیاهان جدید قبل از آوردن به داخل منزل به‌دقت بررسی و در صورت نیاز قرنطینه شوند تا از ورود هزارپا و سایر آفات جلوگیری شود.

روش‌های فیزیکی هم می‌توانند بسیار موثر باشند. مثلا نصب نوارهای چسبناک یا استفاده از تله‌هایی که بر پایه چسب طراحی شده‌اند، حرکات هزارپاها را محدود کرده و مانع از گسترش آن‌ها می‌شود. تهویه مناسب محل نگهداری گیاهان و کاهش رطوبت محیط، زمینه نفوذ هزارپا به محیط‌های خانگی را محدود می‌کند.

در آخر هم توجه به علائم اولیه حضور هزارپا و برخورد سریع با آن‌ها از گسترش آفت جلوگیری خواهد کرد و نیازی به استفاده از سموم شیمیایی و روش‌های پرهزینه‌تر نخواهد بود. به این ترتیب هم سلامت گیاه حفظ می‌شود و هم محیط زندگی سالم و ایمن باقی می‌ماند.

سموم شیمیایی یا ارگانیک موثر و کم‌خطر

برای مبارزه با هزارپاها و سایر آفات در گلدان‌های خانگی، استفاده از سموم شیمیایی یا ارگانیک موثر و کم‌خطر راهکار مناسبی است. البته به شرطی که با دقت و توجه به دستورالعمل‌ها به کار گرفته شوند. در میان سموم شیمیایی پیریمترین (Pirimethrin) و دیازینون (Diazinon) شناخته شده‌اند و به طور گسترده در کنترل آفات خانگی استفاده می‌شوند. اما باید در استفاده از آن‌ها احتیاط کرد تا به گیاه آسیب نرسد و سلامت خانواده حفظ شود.

از سوی دیگر سموم ارگانیک گزینه‌ای امن‌تر برای محیط خانه و گیاهان شما هستند که علاوه بر حفظ سلامت، کمترین اثرات جانبی را دارند. روغن نیم (Neem oil) یکی از رایج‌ترین و موثرترین سم‌های طبیعی است که با ایجاد اختلال در چرخه زندگی آفات، به کنترل هزارپا و سایر بندپایان کمک می‌کند.

صابون‌های حشره‌کش هم گزینه مناسبی برای گیاهان حساس است که با شستن سطح بدن آفات باعث خفگی آن‌ها شده و آلاینده‌های شیمیایی کمی دارند. همچنین خاک دیاتومه به عنوان پودر طبیعی با خاصیت سایندگی روی سطح بدن حشرات، آن‌ها را خشک و نابود می‌کند بدون اینکه به گیاه آسیبی وارد شود.

به طور کلی همیشه پیشنهاد می‌شود پیش از مصرف هرگونه سموم ابتدا آن را روی بخشی کوچک از گیاه امتحان کنید، تهویه مناسبی در فضای مورد استفاده داشته باشید و کودکان و حیوانات خانگی را از محل دور نگه دارید. استفاده هوشمندانه و متعادل از این مواد، هم به سلامت گیاهان کمک می‌کند و هم محیط زندگی سالم و امنی را برای شما به ارمغان می‌آورد.

توصیه‌ من برای شما

هزارپاها معمولا به دنبال محیط‌های مرطوب و تاریک می‌گردند و معمولا خاک گلدان‌های خانگی این شرایط را فراهم می‌کند. آبیاری بیش از حد و باقی ماندن مواد گیاهی و آلی روی خاک، موقعیت مناسبی برای جذب و رشد هزارپاها ایجاد می‌کند. بنابراین اولین قدم، مدیریت دقیق رطوبت خاک و رعایت اصول بهداشتی محیط گیاهان است. جدا کردن گیاهان آلوده، استفاده از خاک استریل شده و کنترل میزان آبیاری از شیوه‌های ساده و موثر پیشگیری و کنترل هستند.

برای پاکسازی گلدان می‌توان از روش‌های غیرشیمیایی مثل شستن خاک گلدان در آب صابون، پاک‌سازی محیط، نصب تله‌های چسبناک و کاهش رطوبت محیط استفاده کرد که هم برای گیاه و هم برای سلامتی خانه کم‌ضرر هستند. اگر نیاز به استفاده از سموم باشد، سموم ارگانیک مثل روغن نیم و صابون حشره‌کش گزینه‌هایی ایمن و مؤثر در کنترل هزارپا هستند که آسیب کمی به گیاه و خانواده وارد می‌کنند. همچنین خاک دیاتومه به عنوان یک گَرد طبیعی، شیوه‌ای بی‌خطر برای نابودی آفات به حساب می‌آید.

صبوری و تداوم در اجرای این روش‌ها اهمیت زیادی دارد. نباید با مشاهده چند هزارپای دیگر ناامید شوید، بلکه با مراقبت و پیگیری مستمر می‌توان این آفت را به‌طور کامل کنترل کرد و محیطی سالم و آرام برای گیاهان خانگی‌تان فراهم آورد. به یاد داشته باشید که شناخت درست آفت و انتخاب روش‌های کم‌خطر بهترین راه حفظ زیبایی و سلامت گیاهان شماست.

منبع: jomostudio