علائم کمبود ویتامین ب کمپلکس و بهترین روش‌های درمان آن

ویتامین‌های گروه B یا ب کمپلکس شامل هشت ماده‌ی مغذی مهم هستند که به حفظ سلامت سلول‌ها و تامین انرژی مورد نیاز بدن کمک می‌کنند. از آنجا که این ویتامین‌ها محلول در آب هستند، اغلب در بدن ذخیره نمی‌شوند و باید به طور منظم از طریق غذا مصرف شوند. علائم کمبود ویتامین ب کمپلکس ممکن است بسته به نوع ویتامین متفاوت باشد، اما معمولا شامل خستگی، مشکلات پوستی و ضعف عضلانی است. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید تا با علائم کمبود این ویتامین‌ها و نحوه‌ی درمان این مشکل بیشتر آشنا شوید.

297,000

118,000

تومان

261,600

117,000

تومان

ویتامین ب کمپلکس شامل چه ویتامین‌هایی است؟

بدن به 13  ویتامین نیاز دارد که ویتامین‌های گروه ب (ویتامین‌های ب کمپلکس) هشت مورد آن‌ را تشکیل می‌دهند. این ویتامین‌ها برای عملکرد صحیح سلول‌های بدن اهمیت زیادی دارند. آن‌ها به بدن در تبدیل غذا به انرژی، ساخت سلول‌های خونی جدید و حفظ سلامت سلول‌های پوست، مغز و سایر بافت‌ها کمک می‌کنند.

ویتامین‌های B کمپلکس شامل موارد زیر هستند:

• تیامین (ویتامین B1)
• ریبوفلاوین (ویتامین B2)
• نیاسین (ویتامین B3)
• پانتوتنیک اسید (ویتامین B5)
• پیریدوکسین (ویتامین B6)
• بیوتین (ویتامین B7)
• فولات (ویتامین B9)
• کوبالامین (ویتامین B12)

علائم کمبود ویتامین ب کمپلکس

کمبود ویتامین‌های گروه B می‌‌تواند علائم جسمی، عصبی و روانی ایجاد کند. این علائم ممکن است به ‌تدریج ظاهر شده و با گذشت زمان تشدید شوند. با این حال، بعضی از افراد هیچ علامتی ندارند و تا زمانی که آزمایش خون ندهند از مشکل خود مطلع نمی‌شوند.

1. علائم جسمی

از شایع‌ترین علائم جسمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس خستگی شدید
• ضعف عضلانی
• حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
• کاهش اشتها
• کاهش وزن ناخواسته
• احساس سوزش در دهان یا زبان
• زرد شدن پوست
• ریزش مو
• شکنندگی ناخن‌ها
• خشکی پوست
• ایجاد زخم در گوشه لب‌ها

2. علائم روانی

علائم روانی عبارتند از:

• افسردگی
• تحریک‌پذیری
• خستگی ذهنی
• تغییر احساسات و رفتارها

3. علائم عصبی

علائم کمبود ویتامین ب کمپلکس که به مشکلات عصبی نسبت داده می‌شود شامل موارد زیر است:

• بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن دست و پا
• مشکلات بینایی
• مشکل در به خاطر سپردن اطلاعات یا سردرگمی
• مشکل در راه رفتن یا صحبت کردن
• سردرد
• بی‌خوابی

217,800

90,000

تومان

376,200

144,500

تومان

چه کسانی در معرض خطر کمبود ویتامین ب هستند؟

کسانی که نمی‌توانند مواد مغذی مورد نیاز خود را از طریق رژیم غذایی یا مکمل تامین کنند، در معرض خطر کمبود ویتامین‌های گروه B هستند. سایر عواملی که احتمال بروز این مشکل را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• بارداری: در دوران بارداری، نیاز بدن به ویتامین‌های گروه B به‌خصوص فولات افزایش می‌یابد. این ویتامین‌ها برای حمایت از رشد جنین ضروری هستند.
• بالا رفتن سن: با افزایش سن، توانایی بدن برای جذب ویتامین B12 کاهش می‌یابد. چرا که جذب این ویتامین به اسید معده وابسته است و بدن در دوران سالمندی اسید کمتری تولید می‌کند.
• بیماری: افراد مبتلا به بیماری کم‌کاری تیروئید، بی‌اشتهایی عصبی و پانکراتیت مزمن (التهاب لوزالمعده) بیشتر از دیگران در معرض خطر کمبود ویتامین‌ ب کمپلکس هستند.
• مصرف بعضی از داروها: مهارکننده‌های پمپ پروتون که برای کاهش اسید معده و درمان رفلاکس تجویز می‌شوند می‌توانند جذب ویتامین B12 را کاهش دهند. مصرف متفورمین (داروی دیابت) هم با کمبود فولات و ویتامین B12 مرتبط است.
• جراحی دستگاه گوارش: کسانی که جراحی کاهش وزن انجام می‌دهند اغلب از کمبود ویتامین‌های گروه B‌ رنج می‌برند. به همین دلیل، به آن‌ها توصیه می‌شود از مکمل استفاده کنند.
• گیاه‌خواری: ویتامین B12 به طور طبیعی در محصولات حیوانی یافت می‌شود. بنابراین کسانی که فقط غذاهای گیاهی می‌خورند باید حتما از مواد غذایی غنی‌شده یا مکمل استفاده کنند.

کمبود ویتامین ب کمپلکس چه عوارضی دارد؟

اکنون که با علائم کمبود ویتامین ب کمپلکس در کودکان و بزرگسالان آشنا شدید، بد نیست در مورد عوارض این مشکل هم اطلاعات کسب کنید. عوارضی که ممکن است تجربه کنید به نوع ویتامینی که به کمبود آن دچار هستید، بستگی دارد. برای مثال:

• کم‌خونی شدید ناشی از کمبود ویتامین b12، فولات و ویتامین b6 می‌تواند به تاکی‌کاردی (ضربان قلب سریع) و نارسایی قلبی منجر شود.
• کمبود فولات با افزایش خطر ابتلا به سرطان مرتبط است.
• کمبود فولات در دوران بارداری خطر نقص لوله‌ی عصبی را در جنین افزایش می‌دهد.

راه‌های تشخیص کمبود ویتامین ب کمپلکس

اگر علائم کمبود ویتامین ب کمپلکس را تجربه کردید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. پزشک با روش‌های زیر می‌تواند علت مشکل شما را تشخیص دهد:

• ارزیابی علائم
• بررسی سبک زندگی (رژیم غذایی، مصرف الکل و استفاده از سیگار)
• معاینه‌ی بدنی
• آزمایش خون

214,500

83,000

تومان

164,500

74,980

تومان

چگونه کمبود ویتامین ب کمپلکس را درمان کنیم؟

کمبود ویتامین ب کمپلکس با مصرف مکمل و اصلاح رژیم غذایی درمان می‌شود. در این شرایط، پزشک ممکن است شما را بعد از سه ماه معاینه کند تا ببیند درمان موثر بوده است یا خیر.

با وجود اینکه مکمل‌های ویتامین ب به راحتی در دسترس هستند و اغلب بی‌خطر به نظر می‌رسند، مهم است که قبل از شروع مصرف آن‌ها با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. چون بدن به مقدار کمی ویتامین نیاز دارد و مصرف بیش‌ازحد مکمل ممکن است برای سلامتی مضر باشد.

1. مکمل‌های تزریقی

اگر سطح بعضی از ویتامین‌های گروه B به‌ویژه ویتامین B12 پایین باشد، پزشک ممکن است توصیه کند تا زمانی که وضعیت شما به حالت طبیعی برگردد از مکمل‌های تزریقی استفاده کنید.

اگرچه ویتامین B12 به شکل قرص در دسترس است، اما به نظر می‌رسد که مکمل تزریقی آن موثرتر باشد و سطح ویتامین‌ را با سرعت بیشتری افزایش دهد. بسته به علت کمبود ویتامین، ممکن است مجبور شوید تزریق را چند ماه ادامه دهید یا پس از رفع مشکل به مصرف قرص روی بیاورید.

2. مکمل‌های خوراکی

اغلب افراد می‌توانند علائم کمبود ویتامین ب کمپلکس را با مصرف مکمل‌های خوراکی برطرف کنند. این مکمل‌ها حاوی تمام ویتامین‌های گروه B هستند و به حفظ سلامت سیستم عصبی، تولید انرژی، تقویت متابولیسم و بهبود عملکرد مغز کمک می‌کنند.

3. غذاهای حاوی ویتامین ب کمپلکس

اصلاح رژیم غذایی در کنار مصرف مکمل می‌تواند به تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن کمک کند. ویتامین‌های گروه B در مواد غذایی زیر به وفور یافت می‌شوند:

• بادام
• مارچوبه
• ماهی سالمون
• آووکادو
• موز
• گوشت گاو
• ماهی تن
• کلم بروکلی
• برنج قهوه‌ای
• پنیر
• مرغ و بوقلمون
• نخودفرنگی
• تخم‌مرغ
• شیر
• بادام‌زمینی
• کاهو
• اسفناج
• تخمه‌ی آفتابگردان
• سیب‌زمینی شیرین
• ماست

ویتامین‌های گروه B بسیار حساس هستند و به راحتی طی پخت‌وپز از بین می‌روند. فرآوری مواد غذایی هم می‌تواند مقدار این ویتامین‌ها را کاهش دهد یا آن‌ها را از بین ببرد. به همین دلیل است که آرد سفید، نان سفید و برنج سفید در مقایسه با غلات کامل مواد مغذی کمتری دارند.

143,000

34,500

تومان

منابع: healthline, healthdirect, betterhealth, webmd