استهلاک چیست

استهلاک یکی از روش های حسابداری می باشد که میزان مصرف یک دارایی در گذر زمان را نشان میدهد. به صورت کلی در تعریف استهلاک به زبان ساده میتوانیم بگوییم که گذشت زمان و فرسودگی یک دارایی و کاهش میزان ارزش آن در حسابداری استهلاک نام دارد.

کاهش ارزش دارایی که حتی در صورت استفاده صحیح از آن به وجود می‌ آید در حسابداری استهلاک نامیده شده و در انواع مختلفی از جمله: استهلاک انباشته، استهلاک خط مستقیم، استهلاک سرمایه و … می باشد که در ادامه در رابطه با تمامی آن ها به صورت جامع صحبت خواهیم کرد.

حتی در زمانی که زیاد از یک دارایی استفاده نشده باشد شاهد فرسودگی و کاهش یافتن ارزش آن خواهیم بود. استهلاک دارایی میزان هزینه های ناشی از فرسودگی و خرابی دارایی در گذشت زمان و با قرار گرفتن در معرض عوامل مخرب می باشد.

در بسیاری از موارد با سالم نگه داشتن و استفاده صحیح از تجهیزات و وسایل ( دارایی های مشهود) نیز، استهلاک رخ می دهد و استهلاک کاهش ارزش، کیفیت و عملکرد یک دارایی می باشد و این کاهش به طور مداوم صورت می گیرد و با استفاده مداوم، طول عمر وسایل و همچنین کارایی آن دارایی کمتر و کمتر می شود.

اگر به دنبال معتبر ترین آموزشگاه حسابداری تهران هستید و میخواهید مباحث مربوط به استهلاک را با اساتید حرفه ای و مجرب آموزش ببینید باید بگوییم، آکادمی فنی حرفه ای آریا تهران به عنوان یکی از بهترین آموزشگاه های حسابداری در تهران انواع دوره های حسابداری و حرفه ای ترین کلاس حسابداری تهران را با بالاترین سطح کیفیت و از مبتدی تا فوق حرفه ای برگزار می نماید.

استهلاک چیست

استهلاک به انگلیسی (Depreciation) به معنای کاهش ارزش یک دارایی ثابت به دلیل عواملی مانند گذر زمان، فرسایش ناشی از کار و فرسودگی دارایی می باشد.

به صورت کلی استهلاک در حسابداری دارای کاربرد های بسیار زیادی است و بهترین روش برای محاسبه کردن مقدار هزینه های ناشی از فرسودگی دارایی و یا خراب شدن آن می باشد. استهلاک، میزان استفاده از یک دارایی را در یک بازه زمانی مشخصی نشان می دهد.

پس اگر از شما خواستند که استهلاک را تعریف کنید میتوانید به زبانی ساده بگویید که استهلاک یکی از روش های حسابداری است که میزان فرسودگی و بی ارزش شدن یک دارایی را در گذشت زمان به شما نشان میدهد.

با توجه به جدول استهلاک ماده ۱۴۹ نیز میتوان به این نتیجه رسید که استهلاک دارای انواع مختلفی می باشد و در هر بخش از دارایی در حسابداری میتوانید از روش های استهلاک استفاده نمایید.

لازم به ذکر است، از حسابداران با استفاده از نرم افزار های حسابداری میتوانند به راحتی قادر به محاسبه استهلاک باشند.

انواع استهلاک در حسابداری

استهلاک (depreciation) به معنای کاهش کیفیت و ارزش دارایی ها می باشد و اگر بخواهیم مفهوم استهلاک حسابداری را بیان کنیم میتوانیم یک مثال ساده بزنیم. فرض کنید در یک شرکتی هستید که از یک دستگاه مانند دستگاه پرینتر به مدت بیش از ۱۵ سال است که استفاده مکرر میشود.

در صورت استفاده مکرر یک شرکت از این دستگاه، پرینتر مستهلک یا همان فرسوده خواهد شد. از روز اول خریداری و استفاده از دستگاه پرینتر استهلاک دستگاه شروع شده و میزان دوام و ماندگاری آن نیز با توجه به پیش بینی هایی از قبل تعیین می شود.

به عنوان مثال زمان خریداری این دستگاه پرینتر، مسئول خرید عمر مفید این دستگاه را ۱۰ سال در نظر گرفته است.

ما میتوانیم با استفاده از محاسبه استهلاک یک دارایی، به ارزش خالص و اصلی آن یا همان مدت زمانی که میتوانیم از این دستگاه استفاده نماییم پی ببریم.

بر اساس جدول استهلاک ماده ۱۴۹فرمول محاسبه استهلاک دارایی ثابت به صورت ذیل می باشد:

مقدار کل استهلاک – هزینه ی دارایی = ارزش خالص دارایی

این نکته را در نظر داشته باشید که با توجه به استانداردهای حسابداری میتوانید قادر به محاسبه نمودن انواع استهلاک باشید.

رایج ترین موارد استفاده از روش های محاسبه استهلاک شامل استهلاک سرمایه، استهلاک در اقتصاد، استهلاک ماشین آلات و استهلاک دستگاه می باشد.

استهلاک سرمایه در واقع میزان کاهش ارزش و فرسایش سرمایه در گذر زمان می باشد. استهلاک در اقتصاد کاهش کیفیت، کمیت یا بهای مداوم یک دارایی در نظر گرفته میشود.

در استهلاک ماشین آلات و استهلاک دستگاه نیز معیار سنجش دوام هر یک از این نوع دارایی ها استهلاک است. این نکته را همواره در رابطه با استهلاک دارایی در نظر داشته باشید که قطعا با گذشت زمان و استفاده مداوم از یک دارایی ثابت شاهد فرسودگی و کاهش یافتن ارزش آن خواهید بود.

از جمله انواع استهلاک در حسابداری به سه روش : خط مستقیم ، روش نزولی و روش کارکرد قابل محاسبه می باشد که در ادامه برای شما عزیزان در رابطه با نحوه استفاده از هر ۳ روش صحبت کرده ایم.

در آکادمی فنی حرفه ای آریا تهران ما سعی کرده ایم تا مباحث ساده و سوالات مربوط به حسابداری همچون هزینه چیست و ترازنامه چیست را برای شما عزیزان به صورت رایگان و به عنوان مقالات آموزشی قرار دهیم تا بتوانید آن ها را مطالعه کرده و به پاسخ سوالات خود برسید.

روش های استهلاک

محاسبه نمودن انواع استهلاک در هر زمینه ای برای انواع دارایی ها به صورت کلی به سه روش انجام می پذیرد. استهلاک روش خط مستقیم یکی از روش های اصلی در استهلاک می باشد که در آن هزینه استهلاک یک مقدار ثابتی در نظر گرفته میشود که به تعداد سال‌ های عمر مفید دارایی مورد نظر در صورت سود و یا زیان ثبت خواهد شد.

برای محاسبه هزینه استهلاک به روش خط مستقیم از مبلغ خرید دارایی، ارزش اسقاط را کم کنید و بر عمر مفید دارایی برحسب سال تقسیم نمایید تا مقدار استهلاک روش مستقیم آن را به دست آورید.

استهلاک خط مستقیم

استهلاک به روش خط مستقیم یکی از ساده ترین روش ها برای محاسبه استهلاک مستقیم یک دارایی می باشد. برای استفاده از این روش برای به دست آوردن استهلاک دارایی ابتدا ارزش یک دارایی را از قیمت اصلی خرید آن کسر می کنیم و آن را بر تعداد کل سال‌ های عمرمفید کارکرد دارایی تقسیم می نماییم و از این طریق عدد به دست آمده میزان استهلاک خط مستقیم خواهد بود.

یکی از سوالات پر تکراری که در رابطه با محاسبه استهلاک ذهن افراد را به خود درگیر نموده است این است که استهلاک نرم افزار حسابداری را چگونه حساب کنیم و استهلاک نرم افزار چند ساله است؟

برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که نرم افزاری که به کارایی سازمان و شرکت کمک کند و قیمت بالایی داشته باشد قابل استهلاک است و ببن ۳ تا ۵ سال مستهلک می باشد.

اما نرم افزار هایی که قدیمی بوده و یا قابلیت پشتیبانی نداشته و زیاد تاثیری بر بهره وری سازمان و شرکت نداشته باشند نامشهود بوده و قابل استهلاک نخواهند بود.

در رابطه با نحوه محاسبه استهلاک دارایی نامشهود به روش مستقیم نیز باید بدانید که در صورتی که دارایی نامشهود شما دارای عمر مفید معینی نباشد ( ماننده ایده و یا شهرت برند) فاقد استعلام خواهند بود اما در صورتی که دارای عمر مفید باشند میتوانید به روش ذکر شده برای دارایی های ثابت استهلاک آن ها را محاسبه نمایید.

در مقاله سرمایه چیست به صورت جامع شما عزیزان را با انواع سرمایه ها در حسابداری و نحوه محاسبه نمودن آن ها اشنا کرده ایم.

استهلاک به روش نزولی

استهلاک روش نزولی یکی دیگر از از روش های حسابداری محاسبه نمودن میزان استهلاک دارایی ها می باشد که در آن نرخ ثابتی در طی سال های عمر مفید دارایی ثابت، در ارزش دفتری آن یعنی همان بهای تمام شده منهای مانده استهلاک انباشته ضرب می شود.

برای محاسبه استهلاک نزولی نیاز به قیمت تمام شده ، میزان عمر مفید دارایی و نرخ استهلاک سالانه دارایی مورد نظر خواهید داشت که با توجه به روشی که ذکر شد میتوانید به راحتی قادر به دریافت مقدار استهلاک دارایی مورد نظرتان باشید.

محاسبه استهلاک به روش نزولی در واقع یک روش آسان و سریع برای رسیدن به میزان هزینه استهلاک دارایی خواهد بود. برای محاسبه کردن میزان هزینه استهلاک هر سال دارایی، یک نرخ ثابت در ارزش دفتری دارایی ثابت ضرب می شود.

برای محاسبه میزان استهلاک به روش نزولی مضاعف عدد ۲ بر عمر مفید دارایی ثابت تقسیم خواهد شد که این نرخ اغلب معادل دو برابر نرخ استهلاک به روش خط مستقیم می باشد.

ما در آموزشگاه حسابداری فنی حرفه ای آریا تهران امکان دانلود رایگان ثبت های حسابداری را نیز به کارآموزان عزیز خود داده اسم تا بتوانند بدون نیاز به پرداخت هیچ هزینه ای به انواع ثبت های حسابداری دسترسی داشته باشند.

پیشنهاد میشود اگر میخواهید بدانید دارایی مشهود چیست و همچنین در حسابداری انواع بدهی چیست حتما مقالات ذکر شده را مطالعه نمایید.

استهلاک به روش کارکرد

استهلاک به روش کارکرد مناسب برای محاسبه نمودن مقدار استهلاک ماشین آلات و تجهیزات و هواپیما ها مورد استفاده قرار میگیرد.

استهلاک به روش کارکرد در مقایسه با محاسبه استهلاک به روش خط مستقیم سخت تر و پیچیده تر خواهد بود و پیشنهاد میشود برای اینکه سریع تر به مقدار هزینه و میزان استهلاک دارایی دست یابید روش اول یعنی استفاده از روش خط مستقیم را انتخاب نمایید.

برای استفاده از این روش، عمر مفید براساس میزان کارکرد مورد انتظار از دارایی محاسبه شده و سپس هزینه استهلاک سالانه بر اساس کارکرد واقعی دارایی مورد نظر ثبت می گردد.

از این روش در حسابداری اموال برای کسب اطلاعات در رابطه با میزان استهلاک خودرو استفاده میشود.

استهلاک به روش مجموع سنوات

برای محاسبه نمودن استهلاک به روش مجموع سنوات در مرحله اول سال‌ های عمر مفید دارایی را با هم جمع کرده در مخرج کسر قرار دهیم، این کار باعث میشود که به مقدار جمع سنوات دسترسی پیدا کنیم.

صورت کسر در اصل سال‌ های عمر مفید دارایی است که به‌ صورت نزولی در گذر زمان کاهش پیدا می‌ کند. سپس بهای تمام شده را از ارزش اسقاط کم کنید و در کسر ضرب نمایید.

فرمول محاسبه هزینه استهلاک به روش مجموع سنوات به صورت ذیل می باشد:

بهای تمام شده – ارزش اسقاط × عمر مفید باقیمانده ÷ مجموع سنوات

قانون استهلاک

بر اساس قانون استهلاک ماده ۱۴۹ قانون مالیات های مستقیم، به آن قسمت از دارایی های استهلاک پذیر که بر اثر به کاربردن آن یا با گذر زمان صرف نظر از تغییر قیمت ها ارزش آن کاهش می یابد.

هزینه های تاسیس استهلاک پذیر می باشد و هزینه های استهلاک آن با گذر زمان و به کاربردن آن جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی محسوب می گردد.

قوانین و تبصره های قانون ۱۴۹ مالیات‌های مستقیم شامل جدول استهلاک ها، نحوه ی به کارگیری و اجرای استانداردها و معیار های حسابداری از سوی سازمان اموز مالیات کشور تصویب شده و پس از گذشت مدت زمان ۶ ماهه از تاریخ تصویب قوانین و مقررات آن به تصویب وزیر اقتصاد و دارایی خواهد رسید.

استهلاک انباشته

مجموع تمامی استهلاک هایی که برای دارایی های یک سازمان در طی سال های گذشته در نظر گرفته شده است، استهلاک انباشته گفته میشود.

حساب استهلاک انباشته به صورت کلی به مجموع هزینه‌ های استهلاک یک دارایی ثابت، از زمان وصول آن تا به امروز گفته می‌ شود. برای محاسبه نمودن میزان استهلاک انباشته میتوانید از هر ۴ روشی که بالاتر برای شما عزیزان به صورت جداگانه توضیح دادیم استفاده نمایید.

بهترین روش برای محاسبه کردن میزان استهلاک انباشته؛ روش خط مستقیم است که در آن ارزش دارایی انباشته را از قیمت اصلی خرید آن کسر می کنیم و آن را بر تعداد کل سال‌ های عمر مفید کارکرد آن تقسیم می کنیم. در جدول استهلاک نیز میتوانید انواع استهلاک انباشته را مشاهده نمایید.

استهلاک زیان سنواتی به نوعی از استهلاک ها در حسابداری گفته میشود که در آن یک سازمان و یا یک شرکت در طول سال های فعالیتی خود حاصل زیان شده است.

جمع بندی

در این مقاله سعی کردیم شما عزیزان را با پاسخ این سوال که استهلاک یعنی چه و روش های محاسبه استهلاک اشنا نماییم. در حسابداری استهلاک معنی مقدار فرسایش و همچنین میزان کاهش ارزش یک دارایی را دارد و به روش های مختلفی متناسب با نوع آن قابل محاسبه می باشد.

استهلاک در انواع مختلفی همچون استهلاک انباشته، استهلاک سنواتی و … وجود دارد که هر کدام بیان گر مقدار فرسودگی دارایی هستند.

سوالات متداول