همه چیز درباره‌ی بیماری درماتیت سبوره و روش‌های کنترل آن

پوست ما مانند یک آینه، داستان سلامت بدن و حال ما را روایت می‌کند. گاهی اوقات، این آینه با لکه‌های قرمز و پوسته‌پوسته‌های آزاردهنده تیره می‌شود که زیبایی طبیعی آن را تحت‌ تاثیر قرار می‌دهد. درماتیت سبوره، یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها است که باعث ایجاد چنین مشکلات پوستی می‌شود و می‌تواند بر کیفیت زندگی افراد تاثیر بگذارد. در این مقاله، شما را با دنیای درماتیت سبورئیک آشنا می‌کنیم و به شما نشان می‌دهیم چگونه می‌توانید به بهترین شکل با این چالش مقابله کنید. آماده‌اید که به این سفر بپیوندید و راهکارهایی برای بهبود پوست خود پیدا کنید؟

درماتیت سبوره چیست؟

درماتیت سبورئیک (سبوره) یک بیماری پوستی رایج است که می‌توان آن را کنترل کرد. این بیماری معمولا باعث ایجاد لکه‌های قرمز و خارش‌ آور می‌شود که با پوسته‌های چرب و سفید یا زرد روی پوست (به ویژه پوست سر)، همراه است. به ظاهر شدن این حالت روی پوست سر نوجوانان یا بزرگسالان، شوره سر گفته می‌شود. بیماری درماتیت سبوره مزمن است و معمولا دوره‌های عود و بهبودی دارد؛ یعنی گاهی ظاهر می‌شود و با درمان از بین می‌رود اما ممکن است دوباره بازگردد. در همین راستا پیشنهاد می‌کنیم «علت شوره ابرو و راهکارهای موثر» ما را مطالعه کنید تا اطلاعات بیشتری به دست بیاورید.

جالب است بدانید که تقریبا ۱۱ درصد از مردم به این بیماری مبتلا هستند. درماتیت سبورئیک بیشتر در نوزادان زیر سه ماه و بزرگسالان بین ۳۰ تا ۶۰ سال دیده می‌شود. این بیماری در مردان بیشتر از زنان و در افراد سفیدپوست شایع‌تر از سیاه‌پوستان است. افرادی که پوست چربی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به این مشکل هستند. زندگی در مناطق سرد و خشک نیز می‌تواند علائم این بیماری را تشدید کند، اگرچه علت اصلی آن نیست. همچنین اگر در خانواده‌تان سابقه پسوریازیس وجود داشته باشد، احتمال ابتلای شما بیشتر است؛ اگر با این بیماری آشنایی ندارید، جای نگرانی نیست زیرا در انتهای این مطلب برایتان می‌گوییم پسوریازیس چیست؟

نواحی در معرض ابتلا به درماتیت سبوره

درماتیت سبورئیک نوعی مزمن از اگزما است که در مناطقی از بدن مثل پوست سر، قسمت بالای کمر، قفسه سینه، صورت، اطراف بینی، پشت گوش‌ها، ابروها، زیر بغل و کشاله ران که غدد چربی بیشتری دارند، ظاهر می‌شود. این بیماری می‌تواند علائمی مانند شوره سر در نواحی مبتلا شده ایجاد کند. در برخی نوزادان و بزرگسالان، این بیماری به‌طور طبیعی از بین می‌رود؛ اما اگر علائم آن به‌صورت پایدار باقی بمانند، راه‌های درمانی مختلفی برای کنترل و جلوگیری از عود بیماری وجود دارد.

علت درماتیت سبوره چیست؟

حالا که تا حدودی با این عارضه پوستی آشنا شدیم؛ بیاید بفهمیم علت درماتیت سبورئیک چیست؟ صادقانه بگوییم، علل دقیق این بیماری هنوز به‌طور کامل مشخص نیست اما به نظر می‌رسد که چند عامل مهم در بروز آن نقش دارند. یکی از دلایل احتمالی، رشد بیش‌ازحد قارچ مالاسزیا است که به‌طور طبیعی روی پوست زندگی می‌کند. همچنین، چربی اضافی پوست و واکنش غیرعادی سیستم ایمنی نیز ممکن است در ایجاد این بیماری دخیل باشند. برخی از شرایط و عوامل که می‌توانند خطر ابتلا به درماتیت سبورئیک را افزایش دهند شامل موارد زیر می‌شوند:

• فشارهای روحی و روانی می‌تواند این بیماری را تشدید کند.
• خستگی زیاد و کاهش توان بدنی تاثیر گذار است.
• تغییرات فصلی به‌ویژه در فصل‌های سرد و خشک، باعث بیشتر شدن علائم این بیماری می‌شود.
• بیماری‌های سیستم عصب مانند بیماری پارکینسون که ارتباط مستقیمی با افزایش خطر دارد.
• مشکلات سلامت روان مانند افسردگی که می‌تواند تاثیر منفی بر علائم بگذارد.
• اختلالات سیستم ایمنی مانند عفونت HIV  که بدن را مستعد ابتلا به این بیماری می‌کند.

این عوامل می‌توانند شرایط را برای بروز و عود درماتیت فراهم کنند. مهم است بدانید که مانند سایر انواع اگزما، درماتیت سبورئیک مسری نیست شما نمی‌توانید این بیماری را از دیگران بگیرید، زیرا بیشتر تحت تاثیر عوامل محیطی و ژنتیکی است.

علائم درماتیت سبوره چیست؟

علائم درماتیت سبورئیک می‌تواند به شکل‌های مختلفی در بدن ظاهر شود. این علائم می‌توانند بسته به شدت بیماری، ناحیه درگیر و شرایط فرد متفاوت باشند و بیشتر اوقات با خارش و ناراحتی همراه هستند. بیماری درماتیت سبوره معمولا دارای نشانه‌های زیر است:

• شوره سر: پوسته‌های سفید و خارش‌دار روی پوست سر که با خراشیدن از پوست جدا می‌شوند و ممکن است با موها مخلوط شوند یا روی گردن و شانه‌ها بریزند.
• فلس‌های قرمز روی پوست: نقاط قرمز و فلس‌دار که اکثرا روی بخش‌هایی از پوست ظاهر می‌شوند.
• پوسته پوسته شدن کف سر در نوزادان: پوسته‌های زرد روی سر نوزادان که معمولا خارش ندارند اما خراشیدن می‌تواند باعث التهاب و آسیب به پوست شود که گاهی به خونریزی یا عفونت‌های خفیف منجر می‌شود.
• بلفاریت: قرمزی و پوسته‌ریزی در لبه‌های پلک‌ها که باعث التهاب و ناراحتی می‌شود.
• پلاک‌های صورتی روی صورت: پوست ضخیم و فلس‌دار به رنگ صورتی که در هر دو طرف صورت ظاهر می‌شود.
• لکه‌های پوسته‌پوسته روی سینه و خط مو: این لکه‌ها به شکل گلبرگ یا حلقه هستند و اغلب روی نواحی قفسه سینه یا خط رویش مو دیده می‌شوند.
• قرمزی در قسمت‌های چین‌ دار بدن: مانند زیر بغل، زیر سینه‌ها یا چین‌های دستگاه تناسلی که دچار التهاب و قرمزی می‌شوند.
• التهاب فولیکول‌های مو: این علامت بیشتر روی گونه‌ها و نیمه بالایی تنه دیده می‌شود و با تورم و التهاب فولیکول‌های مو همراه است.

روش تشخیص درماتیت سبوره

تشخیص درماتیت سبورئیک معمولا از طریق بررسی دقیق ظاهر پوست و محل بروز علائم انجام می‌شود زیرا این بیماری به‌راحتی با توجه به نشانه‌های خاص خود قابل تشخیص است؛ در نتیجه نیازی به آزمایش خون، ادرار یا آلرژی نیست. برای تشخیص دقیق درماتیت سبورئیک، پزشک شما ابتدا یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و به دقت مناطق آسیب‌دیده را بررسی می‌کند. در این مرحله او همچنین از شما درباره علائم، زمان شروع آن‌ها و دفعات بروزشان سوال خواهد کرد.

گاهی اوقات ممکن است پزشک برای تایید تشخیص اقدام به بیوپسی (نمونه‌برداری از پوست) کند. در این روش، دکتر متخصص سلول‌های پوست را از ناحیه مبتلا خراشیده و نمونه‌ها را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می‌کند. نتایج این آزمایش کمک می‌کند تا سایر شرایطی که ممکن است باعث بروز علائم شما شده باشند، رد شوند.

درمان درماتیت سبورئیک

درماتیت سبورئیک (نوعی اگزما)، با توجه به شدی که دارد می‌تواند با روش‌های مختلفی درمان شود. در برخی موارد، این بیماری ممکن است حتی بدون درمان از بین برود. دقت کنید که اگر علائم برای بیش از دو هفته ادامه داشته باشد، مشاوره با پزشک برای بررسی گزینه‌های درمانی ضروری است. در این قسمت می‌خواهیم بعضی از روش‌های درمان درماتیت سبوره را به شما معرفی کنیم.

۱. درمان‌های تجویزی

اگر بیماری شدیدتر باشد، ممکن است نیاز به استفاده دوره‌ای از کورتیکواستروئیدهای موضعی مانند فلووسینولون یا استروئید باشد. سایر درمان‌های تجویزی شامل موراد زیر است:

• پمادهای هیدروکورتیزون
• داروهای خوراکی مانند پیمکرولیموس

۲. روتین مراقبت از پوست

رعایت یک روتین روزانه مراقبت پوستی می‌تواند به کنترل علائم کمک کند. پیشنهاد می‌شود مناطق آسیب‌دیده را با یک پاک‌کننده ملایم حاوی روی بشویید و سپس از یک لوسیون یا مرطوب‌کننده استفاده کنید. اگر خط رویش مو تحت تاثیر علائم این بیماری قرار گرفته باشد، استفاده از شامپوهای ضد شوره سر و محصولات موی طراحی‌شده برای پوست حساس نیز مفید است.همچنین با توجه به به شدت درماتیت سبوره، تعویض شامپو و محصولات مراقبت از پوست می‌تواند مفید باشد. شامپوها و محصولات مناسب می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند.

۳. تغییرات در سبک زندگی

ایجاد عادت‌های سالم در زندگی روزمره مانند مدیریت استرس و خواب کافی می‌توانند به بهبود وضعیت پوست کمک زیادی کنند. روش‌های موثر برای کاهش استرس عبارت‌اند از:

• انجام ورزش‌های سبک مانند یوگا یا پیاده‌روی
• نوشتن درباره استرس و احساسات منفی
• انجام مدیتیشن یا تمرین تنفسی
• گذراندن وقت در طبیعت

این روتین خود مراقبتی تا حد زیادی به بهبود وضعیت شما کمک می‌کند اما چطور از اگزمای پوستی جلوگیری کنیم؟ برای پیشگیری، خوب استراحت کرده و استرس خود را کم کنید. بهتر است هر روز مدت زمان کمی در آفتاب ملایم (دور از نور شدید ظهر) بمانید. همچنین، همیشه از روغن‌های درمانی، شامپوها و داروهایی که پزشک توصیه کرده به‌درستی استفاده کنید تا علائم شما بدتر نشود.

۴. درمان‌های بدون نسخه و شامپوهای دارویی

اگر تغییرات سبک زندگی و مراقبت از پوست کافی نباشند، می‌توانید گزینه‌های دیگر مانند درمان‌های بدون نسخه و نسخه‌ای را در نظر بگیرید. این سبک درمان‌ها اغلب شامل موارد زیر است:

• کرم‌های ضد قارچ موضعی یا شامپوهای درمانی
• استفاده از نرم‌کننده‌ یا روغن‌های درمانی مثل روغن زیتون ، شامپوی ملایم و برس نرم شل کردن ملایم پوسته‌ها در نوزادان

از ما می‌شنوید تا جایی که می‌توانید اطلاعات خود را درباره این بیماری بالا ببرید؛ مثلا آشنایی با بهترین روغن برای درمان اگزما به شما کمک می‌کند تا در مواجه با این بیماری بهتر و درست‌تر رفتار کنید. در نهایت، همکاری با پزشک و متخصص پوست برای تعیین بهترین روش‌های درمانی و پیشگیری از وخیم شدن بیماری ضروری است.

درمان درماتیت سبورئیک در خانه

درمان درماتیت سبوره در خانه می‌تواند به کاهش علائم و بهبود وضعیت پوست کمک کند. پزشکتان ممکن است ابتدا به شما توصیه کند که از درمان‌های خانگی استفاده کنید. در ادامه به برخی از روش‌های موثر برای مدیریت این بیماری و درمان خانگی اگزما اشاره می‌کنیم:

• استفاده از شامپوهای ضد شوره سر: افراد معمولا از شامپوهای ضد شوره برای درمان درماتیت سبورئیک روی پوست سر استفاده می‌کنند. استفاده روزانه اغلب برای دریافت نتایج بهتر ضروری است؛ فقط مطمئن شوید که تمام دستورالعمل‌های روی بطری شامپو را با دقت دنبال کنید.
• کرم‌های ضد قارچ و ضد خارش: استفاده از کرم‌های ضد قارچ می‌تواند به تسکین خارش و التهاب کمک کند. این محصولات معمولا به‌راحتی در داروخانه‌ها قابل ‌دسترس هستند و می‌توانند به کنترل علائم کمک کنند. نکته مهم اینجاست که ضد قارچ‌های موضعی درمان قطعی درماتیت سبوره صورت محسوب می‌شوند. پس اگر در ناحیه صورت به این بیماری مبتلا شدید، می‌توانید روی این کرم‌ها حساب باز کنید.
• صابون و شوینده‌های ضد حساسیت: استفاده از صابون و شوینده‌های غیر حساسیت‌زا می‌تواند به کاهش تحریک پوست و حفظ رطوبت آن کمک کند. این محصولات معمولا برای پوست‌های حساس و مستعد اگزما مناسب‌تر هستند.
• شست‌وشوی کامل صابون و شامپو: بعد از استفاده از صابون و شامپو، مطمئن شوید که پوست و پوست سر خود را به‌طور کامل شست‌وشو دهید تا مواد محصول روی آن باقی نماند زیرا ممکن است باعث تحریک شود.
• تراشیدن سبیل یا ریش: اگر در ناحیه صورت دچار درماتیت سبورئیک هستید، تراشیدن سبیل یا ریش می‌تواند به کاهش تحریک و تسهیل درمان کمک کند.
• پوشیدن لباس‌های نخی گشاد: انتخاب لباس‌های نخی و گشاد به جلوگیری از تحریک پوست کمک می‌کند. این نوع لباس‌ها به پوست اجازه می‌دهند که نفس بکشد و از ایجاد عرق و گرما که می‌تواند علائم را تشدید کند، جلوگیری می‌کنند.

توجه به روتین مراقبت از پوست و استفاده از روش‌های طبیعی که جزو درمان درماتیت سبوره در طب سنتی محسوب می‌شود، می‌تواند در کنترل این بیماری موثر باشد. اگر علائم ادامه داشت یا بدتر شد، مشاوره با پزشک برای بررسی درمان‌های پزشکی ضروری است زیرا ممکن است علائمی شبیه بیماری‌های دیگر مانند پسوریازیس داشته باشد؛ اما پسوریازیس چیست؟ اجازه دهید در بخش بعدی جواب این سوال را بدهیم و  تفاوت این دو بیماری را برایتان کامل توضیح دهیم.

تفاوت پسوریازیس و درماتیت سبوره ای چیست؟

پسوریازیس و درماتیت سبورئیک می‌توانند علائم مشابهی داشته باشند. احتمال دارد هر دو باعث بروز لکه‌های قرمز و پوسته‌پوسته روی پوست شده و حتی ممکن است در نواحی مشابهی مانند پوست سر و پشت دیده شوند؛ اما تفاوت پسوریازیس و درماتیت سبوره چیست؟ پسوریازیس یک بیماری التهابی است که حدود ۲ تا ۴ درصد از جمعیت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پوسته‌های ناشی از پسوریازیس اغلب ضخیم‌تر از پوسته‌های درماتیت سبورئیک هستند و لبه‌های آن‌ها به وضوح مشخص است. همچنین رنگ پوسته‌های پسوریازیس معمولا نقره‌ای است؛ ولی پوسته‌های درماتیت سبورئیک به رنگ سفید یا زرد دیده می‌شوند. به یاد داشته باشید دانستن لیست خوراکی مفید و مضر برای پسوریازیس به شما کمک می‌کند تا بهتر با این بیماری مقابله کنید.

گاهی اوقات، افراد ممکن است به بیماری‌ای به نام سبوپسوریازیس مبتلا شوند که در آن علائم هر دو بیماری را دارند؛ به این معنی که مبتلایان هم پوسته‌های سفید و هم نقره‌ای را تجربه می‌کنند و حتی ممکن است خارش نیز داشته باشند.

حرف آخر

در این مقاله به‌طور کامل برای شما توضیح دادیم که بیماری درماتیت سبوره چیست. این بیماری اگرچه می‌تواند آزاردهنده باشد اما با مراقبت صحیح از پوست قابل کنترل است. استفاده منظم از شامپوهای مخصوص، اجتناب از محرک‌ها، حفظ رطوبت پوست و رعایت بهداشت فردی، از جمله مواردی هستند که می‌توانند در بهبود علائم این بیماری موثر باشند. همچنین، داشتن یک سبک زندگی سالم شامل تغذیه مناسب، خواب کافی و مدیریت استرس می‌تواند به کنترل درماتیت سبوره کمک کند.

تحقیقات درباره درماتیت سبورئیک هنوز ادامه دارد و هر روز خبرهای جدیدی درباره درمان این بیماری به دست می‌آید. هرچند درمان قطعی برای درماتیت سبورئیک وجود ندارد اما با روش‌های جدید و موثر، می‌توان کیفیت زندگی کسانی که به این بیماری مبتلا هستند را خیلی بهتر کرد؛ پس اگر شما هم به درماتیت سبورئیک دچار هستید، نباید ناامید شوید. با مراجعه به پزشک و دنبال کردن توصیه‌های او، می‌توانید علائم این بیماری را کنترل کنید و به زندگی عادی خود برگردید. همچنین، دانستن درباره روش‌های جدید درمان و مراقبت از پوست می‌تواند به شما کمک زیادی کند.

منبع: clevelandclinic ، dermnetnz