کشف دانشمند ایرانی دانشگاه پنسیلوانیا: سازوکاری تازه برای جلوگیری از پیشرفت سرطان سینه

یکی از چالش‌های مهم سرطان سینه، متاستاز آن است که درمان این بیماری را دشوار می‌کند. طی متاستاز، سلول‌های سرطانی از پستان به سایر قسمت‌های بدن مانند ریه‌ها، استخوان‌ها و مغز گسترش می‌یابند و باعث مرگ بیمار می‌شوند. اما حالا محققان می‌گویند یک پروتئین به نام «داینئین» وجود دارد که احتمالاً عامل گسترش سلول‌های سرطانی باشد و می‌توان جلوی فعالیت آن را گرفت.

«امیر شیخی»، محقق ایرانی‌ و استادیار مهندسی شیمی و مهندسی زیست‌پزشکی در دانشگاه ایالت پنسیلوانیا، به همراه جمعی از دانشمندان، با استفاده از مدل‌های سه‌بعدی تومورهای سرطانی کشف کرده‌اند که پروتئین داینئین برای تهاجم به سلول‌های سرطانی بسیار مهم است. با کمک این کشف می‌توان سرطان سینه را مدیریت کرد و به‌جای کشتن سلول‌ها با پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی، حرکت آن‌ها را متوقف کرد. این کشف پیشرفت امیدوارکننده‌ای محسوب می‌شود، زیرا دیگر لازم نیست سلول‌ها از بین بروند و فقط کافی است حرکت آن‌ها متوقف شود.

پروتئین داینئین و جلوگیری از متاستاز سرطان سینه

داینئین یک پروتئین حرکتی است که به سلول‌ها کمک می‌کند در مسیرهای کوچکی به نام میکروتوبول حرکت کنند. محققان دریافتند که داینئین همچنین مسئول حرکت سلول‌های سرطان سینه در بافت‌های نرم است. این مطالعه جدید نشان می‌دهد که با مسدودکردن داینئین، سلول‌های سرطانی فلج می‌شوند و قادر به جابه‌جایی نخواهند بود. به‌نظر می‌رسد که از این طریق می‌توان از متاستاز جلوگیری کرد و به درمان بیماران مبتلا به سرطان سینه امیدوار بود.

براساس مقاله منتشرشده در مجله Advanced Science، دخالت داینئین در حرکت سلول‌های سرطانی یک کشف جدید است و با کنترل داینئین می‌توان راهی مؤثر برای جلوگیری از گسترش سلول‌های سرطانی پیدا کرد. محققان از میکروسکوپ لایو برای مشاهده حرکت سلول‌های زنده سرطان سینه در دو سیستم مختلف استفاده کردند. اولین سیستم یک شبکه دو‌بعدی از رشته‌های کلاژن بود که ماتریکس خارج سلولی که تومورها را احاطه کرده است، نشان می‌دهد. سیستم دوم یک شبکه سه‌بعدی از ذرات میکروژل بود که بافت نرم را شبیه‌سازی می‌کند.

در هر دو سیستم، محققان دریافتند که پروتئین داینئین برای حرکت سلول‌های سرطانی ضروری است. هنگامی که محققان با دارو یا ابزار ژنتیکی داینئین را مهار کردند، سلول‌های سرطانی دیگر قادر به حرکت نبودند.

محققان هشدار داده‌اند که یافته‌های آن‌ها هنوز مقدماتی است و قبل از استفاده‌های بالینی باید در آزمایش‌های انسانی یا حیوانی مورد آزمایش قرار گیرد. امیر شیخی چندین پتنت مربوط به پلتفرم تیمش را ثبت کرده است و قصد دارد از آن برای مطالعه سایر بیماری‌ها به‌جز سرطان نیز استفاده کند.